1915 DE ÇANAKKALE SAVASINI GÖRÜP YAZAN EDEBIYATÇILAR

Çanakkale Savasi Türk ve dünya tarihinde çok yazilip anlatilan Efsane Savaslar'dan bir tanesidir. Zamanin askeri ve ekonomik yönden en güçlü devletlerinden Ingiltere ve Fransa bütün askeri varliklari ile Çanakkale Bogazi'ni geçmek, çok zor durumda olan Çarlik Rusyasi'na yardim etmek istemislerdir. Bu sebeple Çanakkale Bogazi'ni kendilerine kapatmis olan Osmanli Ordusuna karadan, havadan ve denizden yüklenmislerdir. Ancak bogazi geçememislerdir. Bu savas tarihin ilk Amfibik Savas'i olarak zikredilmistir. Amfibik Savas, ayni anda karada, havada ve denizde savasmak demektir.

 Çanakkale Savasinda maddi ve manevi bütün sartlar, bütün ögeler ve moral kaynaklar kullanilmistir. Osmanli hükümeti savasin büyüklügünü, önemini ve yasamsal özelligini halkin anlayabilmesi için akla gelebilecek bütün imkanlari kullanmistir. Zamanin iletisim araçlari hizmete sokulmus, yazarlar, sairler, haberciler savas alanina götürülmüslerdir. Zamanin Harbiye Bakan Vekili, saray damadi Enver Pasa savasin halka propaganda edilmesi isine büyük önem vermistir. Örnegin, o siralar yayin hayatini sürdürmekte olan VAKIT Gazetesi savasi gününü gününe okuyucularina anlatmistir. Bu baglamda kendilerine askeri elbiseler giydirilen edebiyatçilardan "Ömer Seyfettin, Hamdullah Suphi, Ahmet Agaoglu, Ali Canip Yöntem, Mehmet Emin Yurdakul, Ibrahim Alâeddin Gövsa, Hakki Suha Gezgin, Enis Behiç Koryürek savas alanina götürülmüslerdir. Burada 5. Ordu Karargâh Merkezini, 3. Kolordu Komutanligini, Ariburnu ve Sedülbahir Savas bölgelerini gezmisler, savasi yakindan izlemislerdir. Bir bilgiye göre bu edebiyatçilar arasinda Mehmet Akif de yer almis, bunlarin masraflari Harbiye Bakanligi bütçesinden karsilanmistir. Heyette bulunan sair, yazar, haberciler cephede Mustafa Kemal ile ancak telefonla görüsebilmislerdir.

 Gazeteci ve yazarlarin, sair ve edebiyatçilarin savas alanlarini gezip görmeleri, henüz görülmemis sehitleri, yarali askerleri, cepheye gelen birlikleri görüp izlemeleri ne kadar zaman almistir bilmiyoruz. Fakat heyet cepheden döndükten sonra çalistiklari, yazi yazdiklari gazete ve dergilerde Çanakkale Savasini uzun uzadiya anlatmislardir. Mehmet Akif ünlü Çanakkale Sehitleri siirini bu sira yazmistir. Savas öyküleri, savas romanlari ve anilari bundan sonra Türk basin ve kitap dünyasinda daha fazla görülür olmustur. Özellikle Milli Mücadele Dönemi'nde ve Istiklal Savasi siralarinda, sonraki zamanlarda yazarlarin savas romanlari, savas öyküleri yazmalari bir gelenek olmustur. Örnegin, Yunus Nadi, Falih Rifki Atay, Yakup Kadri Karaosmanoglu, Halide Edip Adivar, Rusen Esref Ünaydin, Mustafa Kemal'in çevresinde bulunmus yazarlar arasinda yer almislardir.

 Dünyada ve de tarihte büyük olaylari yasamis toplumlarin, uluslarin hayatinda bu olaylari anlatan, kitaplastiran, öykülestiren, siirlestiren yazarlar vardir. Çanakkale Savasini izleyen edebiyatçilar, gazeteci yazarlar, sairler bunu yapmislardir. Destanlar böyle yazilmislardir.

                                               nazifkaracam@gazetetrakya.com

Yorum Yazın

Bu Habere Henüz Yorum Yapılmadı. İlk Sen Ol