1929'DAKI DÜNYA EKONOMIK KRIZI VE TÜRKIYE'DEKI YEREL SEÇIMLER

Bugün dünyada ve Türkiye’de yasanan ekonomik kriz 1929’da da dünyada vardi. Bu ekonomik kriz sartlari altinda Atatürk çok partili hayata geçis denemesi yapiyordu. Yakin arkadasi Fethi Okyar’a serbest Cumhuriyet Partisi’ni kurdurmus, muhalefet güçlensin, halk muhalefet partisine güvensin diye yakin arkadaslari ile birlikte kizkardesi Makbule’nin bile bu partiye üye olmasini istemistir. Bu, Mustafa Kemal için çok cesur bir hareket olmustur. O sira Basbakan olan Ismet Inönü partilerin bulundugu bir düzene geçmenin erken olacagini, halkin buna hazir olmadigini söylemistir. Ancak Atatürk, devlet yönetiminde “Ani Karar Kati Netice” ilkesini benimseyip uyguladigi için kararindan vazgeçmemistir. Bu deneme üç, üçbuçuk ay sürmüs, o üç ay içinde yapilan yerel seçimlerde ekonomik darbogazlardan bunalmis olan halk hükümet ve Ismet Pasa’ya olan memnuniyetsizligini Mustafa Kemal’in Genel Baskani oldugu Halk Firkasi’na yani CHP’ye yansitmis, oyunu Serbest Cumhuriyet Partisi’ne, Fethi Okyar’a vermistir. Dolayisiyle ortaya yedi yillik Cumhuriyetin gelecegi sorunu çikmistir. Yani Rejim Tehlikesi dogmustur. Bunun üzerine Mustafa Kemal ile Fethi Bey anlasarak Serbest Cumhuriyet Partisini kapatmislar, partili hayata geçisin erken oldugu kararina varmislardir. Basbakan Ismet Inönü’ye de Çankaya’da “Yandim Ismet. Basa dönmeye varmisin” demis, Ismet Pasa’da buna, “EVET VARIM, BASA DÖNELIM” cevabini vermistir. Böylece Atatürk’ün çok istedigi demokratiklesme, muhalefeti olan hükümet biçiminden vazgeçilmistir. Bunda en büyük etken halkin partili hayata hazir olmayisindan ziyade halki canindan bezdiren Dünya Ekonomik Kriz ve Bunalim rol oynamistir. Ve su anlasilmistir ki ekonomik bunalimin yasandigi zamanlarda yapilan seçimleri genelde iktidar partileri kaybetmektedirler. Önümüzdeki Mart ayinda yapilacak Yerel Seçimin bu kurala uyup uymayacagina halk karar verecektir. Kurula uyulursa seçimi muhalefet partileri kazanacaktir. Uyulmazsa, yani halk ekonomik sikayetlerine ragmen iktidardaki partiyi desteklemeye devam ederse ortada bir baska sorun var demektir.

Serbest Cumhuriyet Partisi kapatildiktan sonra Mustafa Kemal ne yapmistir? Elini kolunu baglayip, Çankaya’da oturmus mudur? Hayir. Halka gitmistir. Üç ay süren Anadolu ve Trakya gezisine çikmis, halkin hükümetten, iktidardan memnuniyetsizligin nedenlerini arastirmistir. Bu geziye yanina uzman bürokratlarida alarak çikmistir. Bu bürokratlardan Ahmet Hamdi Basar Atatürk’ün bu Büyük Yurt Gezisi’ni “ATATÜRK ILE ÜÇ AY” adli kitabinda anlatmistir.

Bugün itibariyle halk iktidardan memnun görünmüyor. Sikayetlerini, sikintilarini yüksek sesle dile getiriyor. Ancak bizim halkimiz geçmiste de böyle ekonomik sikintilar, para darligi, yokluk ve yoksulluk yasamistir ama Sag Partilerle Yönetim tutumundan vazgeçmemis, sag zihniyet ile yönetilmeyi tercih etmistir. Tabii demokrasilerde halkin tercihi esastir. Hem sikayet eder hem onunla yola devam eder. Bu seçimde halkin ne yapacagini görecegiz.

Önümüzdeki Yerel Seçimlerde neyin rol oynayacagini daha iyi anlama firsati bulacagiz. Yetmissekiz yil önceki Türk halki ile 78 yil sonraki Türk halkini karsilastirma imkani yakalayacagiz. Tabii o zaman halkin siyasi tutumu ve tercihi daha net, daha seffaf görünecek ve ülkenin gelecegi, rejimin sagligi üzerinde daha isabetli degerlendirmeler yapilacaktir.

Görelim Mevla Neyler/ Neylerse Güzel Eyler.

                                                nazifkaracam@gazatetrakya.com

Yorum Yazın

Bu Habere Henüz Yorum Yapılmadı. İlk Sen Ol