1936 TRAKYA KALKINMA PROGRAMINDA NELER VARDI?

Anadolu Üniversitesi Açik Ögretim Fakültesi Kirklareli Bürosu Temsilciligi’nde ögretim görevlisi ve büro yöneticisi Münür Saygin, Ileri Teknoloji Vakfi’nda Emin Erolçay ile Kirklareli üzerine konusurken Kirklareli’nin geçmisine ait bazi özellikleri, ekonomik kaynaklari gündeme getirdik. Bu özelliklerin bugün hiçbirisinin gündemde olmadigi, hatta halkin bunlari bilmedigi tespitini yaptik. Mesela Kirklareli’nin Ziraat Bahçeleri, Dutluklari, Hardaliyesi kadar meshur olan Sirkesi, fiçi imalathaneleri, Åzirahaneleri, Küp Topragi alinan yerleri ve fidanliklari nerede? Trakya Kalkinma Programi’na göre her köy, kasaba ve sehirde dutluklar, Ziraat Bahçeleri, okullarin Maarif Tarlalari vardi. Mesela Orduevi’nin oldugu yerde ulu dut agaçlari yakin zamana kadar vardi ve gölge veriyorlardi. Istasyon altinda ve Orduevi arkalarinda Ziraat Bahçeleri bulunuyordu. Åzehrin içinde birçok sarap, sirke ve hardaliye imalathaneleri görülüyordu. Tursu imalathaneleri de Kirklareli’nde meshurdu. Birkaç tonluk mese fiçilara lahanalar bütünüyle konurdu. Hardaliye damacanalari yaninda sirke ve sarap damacanalari ile de saga sola sirke, sarap ve hardaliye gönderiliyordu.

Kirklareli’nin sirkesi Kirklareli tarihi kadar eskidir. Sirke yalniz yemeklerde degil, insan sagliginda, birçok yerin temizliginde, dezenfekte edilmesinde kullanilirdi. Daha 1500’lü yillarda Lüleburgaz’da Åzarap Fabrikasi kurulmustu. Kiyiköy ve Tekirdag limanlarina fiçilarla sarap ve sirke sevkiyati yapiliyordu. Bu sevkiyatin yapildigi yollara Åzarap Yolu denirdi. Hâlâ da o yollar öyle anilirlar.

Kirklareli sirkesinin sanayi ve gida alaninda birçok özelligi vardi. Mesela nefes açmada, ates düsürmede, burkulmalarda, dezenfekte islerinde tercih edilen kimyasal bir özelligi bulundugu söylenirdi. Gerçekten sarap, hardaliye gibi sirke de gida sanayinde faydali bir üründü. Tarihler “Romali askerlerin sirkeyi içme sularini dezenfeksiyonunda kullandiklarini yazarlar. Kartacali ünlü komutan ANIBAL’in Alp Daglari’ni sirke sayesinde astigi, Roma üzerine öyle yürüdügü rivayet edilir. Söylendigine göre Kartacali kumandan yoluna çikan kayalari önce ates yakarak isitmis sonra üzerlerine sirke sürmüs, çatlayan ve ufalanan kayalari yolun üzerinden kaldirmistir.”

“Sirkenin tarih boyunca en önemli kullanim alani ise yiyeceklerin muhafazasinda olmustur. Üzümün bolca yetistigi ülkemizde ve tabii topraklari üzüm yetistiren Kirklareli gibi yerlerde sirkelesme yalnizca üzüm suyuna özgü degildir.” Birçok gida maddesinden sirke yapilabilmektedir. Ancak “Kirklareli Sirkesi, Kirklareli Åzarabi” ile birlikte piyasada bulunmus, aranmis ve kullanilmistir. Eskiden Kirklareli’nin köy, kasaba ve sehir bakkallarinda sirke damacanalari vardi.

Bu alanda bir atilim yapilmak isteniyorsa halkin geçmisle baglantisinin kurulmasi, geçmisteki ekonomik kaynaklar hakkinda bilgi sahibi olmasi gerekir. Halk herhangi bir atilima, girisime hazir olmadikça yapilacak isi verimli kilmak mümkün degildir. Geçmisin dökümünü yaptigimizda görüyoruz ki halk birçok seyini kaybetmistir. Bugün Kirklareli’nde meshur Taskebabi’nin yapacak firini yoktur. Yemek çesitleri bol lokantalari da yoktur.