AH BU FRANSIZLAR AH (Cezayir'de Setif Gösterileri) 1945

Cezayir halkinin bagimsizlik istegini toplu halde ilk açiga vurusu, 1945 Mayisinda, müttefiklerin zaferlerini kutlama sirasinda görüldü. Gelisi güzel bir rastlanti degildi bu, birden bire Cezayir bayraginin rengiyle bir alay yesil beyaz filama ortaya dökülüverdi. Gösterilerin bagimsizlik yanlisi niteligi ortaya çikiverdi. Konstantin yakinindaki Setif'te, bir fransiz subayinin, bir arabi sogukkanlilikla öldürmesiyle, kutlama törenleri çigrindan çikti. Günün blançosu Fransizlar tarafindan 102 ölü ve hesaplanamayacak kadar zarar ziyan oldu. Belki de kendiliginden ortaya çikan bu "Baskaldiri" amansizca bastirildi. Fransiz makamlarinin baskaldiri sirasinda ölen fransiz kurbanlarin "öcünü almak " uygulattiklari katliam disinda (Resmi bildiriye göre 1500 ölü, ama baska kaynaklar ise Cezayir halkinin verdigi ölü sayisinin 45.000 den az olmadigini, bazi köylerin de yerle bir edildigini söylerler), politik tepkide kendini gösterdi. Olagan üstü durum ilan edildi. Partiler kapatildi ve bütün belli basli politik liderler tutuklandi. Yasal yollara basvurmak yasakti artik. Kaynakça Devrimler Tarihi Ansiklopedisi.
Bu olayi yasayan Cezayirli bir yazar Katip Yasin su itirafta bulunuyor "Benim insan duyarligim ilk kez 1945 de Setif'de, gösterilerin en vahsisiyle karsi karsiya geldi. Ulusçulugum orada pekisti. Tabi baska etkenlerde vardi. Ekonomik ve politik yabancilasma gibi. Ama gözlerimi en fazla açan sey, bize ögrettikleri her seyi böylesine inkar edisleri oldu," diyor.
Yukarida ki durumu siz okuyunca ne dersiniz bilmiyorum. Aklima bir halk tabiri geldi. söyle mahalle arasinda çocuklar toplanmislar oynarlarken, içlerinden biri küçük çisini yapmis. Bunu gören diger bir çocuk da, bu arkadasina gülüyormus. Bizim küçük çisini kaçiran çocuk bakmis ki kendisine o gülen o çocuk da kakasini yapmamismi. Oraya gelen, bir adam durum degerlendirmesi yapmaya çalisiyor. Bizim küçük çisini yapan çocuk hala agliyor. Sormus neden agliyorsun evlat. O arkadas bana gülüyorda ondan deyince. Bizim o adam küçük çocugu teselli etmek için ona demiski "Kaka yapan, küçük çis yapana gülmüs" derler buna sen aglama evlat demis. Bu sözün gelisimi tam uygun düsmemis olabilir. Fransa su yukariya bir bölümünü yazdigim Cezayir olaylarini unutmus ki, kendinin ayiplarini kapatmak için böyle bir olayada evet demis olabilir.
Biz kurtulus savasi verirken, tüm cephelerde savasirken, içerdende Ermenilerle ugras vermisiz. Savas zamani hem iç cephede hemde karsi cephede Ermeniler'le karsi karsiya gelmisiz.
Bu bir "Kurtulus Savasi" dir. Hemde kendi ülkemizde. Fransa nere Güneydogu Anadolu nere, ne isi vardi buralarda Fransa'nin. Hani bir meshur söz var "Bizans Oyunu" veya "ayak oyunu" diye. Bakin bize uygarlik dersi veren Fransa'ya.
1957 yilinin ilk aylari, Cezayir'de Fransiz parasütçü birliklerinin giristikleri büyük ve acimasiz bir zorbaliga tanik olundu. Tutuklu olan vatanini savunmaya çalisan insanlara agir iskenceler ve akil almaz eziyetleri yasayan Cezayirli Gazeteci HenriAlleg, La Ouestion adli kitabinda bu olaylari inceden inceye anlatmisti. Buna ne denir. Fransa yeniden haçli seferlerini mi canlandirmaya çalisiyor dersiniz. Allah bildigi gibi yapsin sizi.
Hosçakalin.
musatafermis@gazetetrakya.com