ATATÜRK'ÜN KIRKLARELİ'NDE YAPTIRDIĞI ARKEOLOJİK KAZILAR

Cumhuriyetin ilanından, öncelikli devrimlerin gerçekleşmesinden sonra Atatürk'ün tarih çalışmaları hız ve yoğunluk kazanmıştır. Özellikle Türklerin tarihi onu çok ilgilendirmiş, çok da meraklandırmıştır. Buna bağlı olarak tarihi mekanlarda arkeolojik kazılar yapılmasını istemiştir. Nitekim 1936-1939 yılları arasında Kırklareli, Alpullu, Vize ve Lüleburgaz'daki Tümülüslerde kazılar yaptırmıştır. Bu kazılar Atatürk'ün çok özel ilgisi ve bilgisi altında gerçekleştirilmiştir. Hatta zaman zaman kazıları görmek ve denetlemek amacıyla yakını Prof. Dr. Afet İnan'ı Kırklareli'ne göndermiştir. Afet İnan daha sonra yazdığı "TARİH ÜZERİNE İNCELEME VE MAKALELER" adlı kitabında bu bilgi ve izlenimlerine yer vermiştir. 1970'li yılların ilk yarısında Ankara'da katıldığım bir toplantıya gelmiş olan Afet İnan ile tanışmış, bu kazılar hakkında bilgiler almıştım. Afet İnan 1930'da da Mustafa Kemal ile Kırklareli'ne gelmiştir. Rahmetli Prof. Dr. Afet İnan yukarda adını andığım kitabında Kırklareli'ndeki kazılarla ilgili şu bilgileri vermektedir:
"Trakya'daki arkeolojik araştırmalarımızın ayrı bir hususiyeti (özelliği) vardır. Burada tespit edilen Tümülüsler'in (Trak kral ve soylularına ait mezarlar) beşi 1936-1937 yıllarında açılmıştır. 1938-1939 yılındaki çalışmalar Kırklareli ve Vize Tümülüslerinde olmuştur. Vize M.Ö. Birinci yüzyılda Trakya'nın eyaleti olarak Roma'ya katılmış 44 yılına kadar Trakya Krallığının merkezi olmuştur. Bu şehrin çevresinde çeşitli büyüklükte 40 (kırk) kadar Tümülüs bulunmaktadır."
"1938 de (4), 1939 da (5) tümülüs açılmıştır. Bunlardan bazıları kral ve ailelerine ve hatta bir tanesi de atına ait olan mezarlardır. Özel bir mimariye sahip olan bu mezarlarda çok zengin eşya bulunmuştur." Ancak bu buluntular Kırklareli Müzesine konmamışlardır.
"Kırklareli çevresinde de (3) Tümülüs açılmıştır. Bunların mimarı özellikleri çok önemlidir. Fakat içleri daha evvel soyulmuş olduğu için hiçbir eser çıkmamıştır. "Bir bilgiye göre bu Tümülüsleri 1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşı sırasında Rus Kazakları soymuşlardır. Türkiye, 1912 Balkan Savaşı sırasında çok sayıda tarihi eserleri kaybetmiştir. Bu kayıpların bir kısmı Burgar Arkeolog Bağdan Filov'un Rumeli'nin Esaret Günleri" adlı kitabında yer almaktadır.
Kırklareli çevresinde de (3) tülümüs açılmıştır. Bulgar argeolog bizzat bunları tespit ederek, Bulgaristan'a gönderilmesini sağlamıştır. Trakya'daki bu Tümülüs kazılarında Trak Krallarına ait eşyaların çok güzel örnekleri çıkmıştır. "İşte bu kazılarda çıkan arkeolojik eserlerin bazıları Kırklareli müzesine verilmemiş, İstanbul müzelerinde alıkonulmuşlardır. Prof. Dr. Afet İnan bize, Atatürk'ün bu eserleri çok sevdiğini, sık sık görme ihtiyacını duyduğunu, nitekim ölümüne yakın günlerde de görmek istediğini, arzusu üzerine bu tarihi, arkeolojik eserler hasta yattığı odaya götürülerek, yattığı yatakta görmesi sağlanmıştır. Atatürk'ün tarihi eserlere ilgisi ve düşkünlüğü de üzerinde durulması gereken bir husustur. Öyle anlaşılıyor ki Atatürk tarihi eserlere ilgi göstermek suretiyle eski uygarlıkları ve tarihe mal olan eski ulusları anlamaya çalışmaktadır. İlginç bir tarih sevgisi…