ATATÜRK'ÜN NUTKUNU YERE ATAN KÜLTÜR ADAMI

Ünlü roman yazarı, milli mücadelenin Kadın Onbaşısı Halide Edip Hanımın eşi fikir adamı Dr Adnan Adıvar'dan söz etmek istiyorum. Milli mücadeleye muhalif yazılar yazmak suretiyle Türkiye'de aykırı bir konuma düşen ve bu yüzden halk tarafından linç edilen, gazeteci Ali Kemal'i okurken Adnan Adıvar'ın Atatürk'ün nutkunu yere attığını öğrendim. Çünkü bu hareketi ona yakıştıramadım. Zira Dr Adnan Adıvar'ı çok okumuş biriyim. Derinliği ve ufku olan bir kültür insanıdır. Adnan Adıvar önce tıp doktorudur. Sonra milli mücadeleye katılmış, Türkiye Büyük Millet Meclisinin ilk Sağlık Bakanı olmuş biridir. Aynı zamanda meclis başkan vekilidir. Halide Edip'in ikinci eşidir. Halide Edip daha önce İstanbul Üniversitesi öğretim üyelerinden Matematikçi Salih Zeki Bey ile evli idi. Hatırımda yanlış kalmamış ise Halide Edip Hanım yazdığı " MORSAL KİMLE EVLİ" adlı romanında bu evlilik olayını anlatır.
Bilindiği üzere Halide Edip milli mücadele yıllarında Mustafa Kemal'e Mandacılığı önermiş, yani güçlü bir devletin koruması altına girmeyi tesviye etmiştir. Mustafa Kemal onun muhalif düşünceler taşımasına rağmen Halide Edip'i Anadolu'da cephelerde yanında bulundurmuştur. Cumhuriyetin İlanına kadar bu böyle devam etmiştir. Cumhuriyetin ilanı ile birlikte Halide Edip eşi Dr. Adnan Adıvar ile Türkiye'den ayrılmış İngiltere'ye yerleşmişlerdir. Yurda, Atatürk öldükten sonra dönmüşlerdir.
Dr. Adnan Adıvar engin kültürlü olan biriydi. Yurda döndükten sonra birbirinden üstün bilgi ve kültür kitapları yazmıştır. Cumhuriyet Gazetesinde haftanın belli gününde makaleler çıkardı. Zevkle okurduk. Sonra bu makaleleri bir araya getirerek, " DUR, DÜŞÜN" kitabında yayınlamıştır. Fakat asıl onun değerli kitabı " İLİM ve DİN" adını taşıyan kitabıdır. Bu kitap iki cilttir. Filozofların felsefecilerin fikir adamlarının çok okudukları kitapların başında gelmektedir. Tarih boyunca İLİM ve DİN çatışmasının çeşitli bilim adamlarının görüşleri ışığında dile getirmiştir. İkinci Dünya Savaşından sonra gittiği Amerika'da ünlü atam Bilgini, Atom'un Babası olarak anılan Einstein'ın misafiri olmuştur. Hatta ünlü bilgini ziyaret ettiğinde bir süre kapıda beklediğini, zira Einstein'nin içeride bir fareyi, farenin dahi geçemeyeceği delikten çıkarmaya çalıştığını bu yüzden kan ve ter içerisinde kaldığını yazmıştır. Adıvar'ın anlattığına göre Einstein farenin geçemeyeceği delikten fareyi çıkarmaya çalıştığını, bu yüzden kendisini beklettiğini anlatmıştır.
Dr. Adnan Adıvar Mustafa Kemal'i sevmemiştir. Cumhuriyetin Onuncu yıl dönümü sıralarında İngiltere'de bir üniversitede okutmandır. Diplomat Zeki Kuneralp o günlerde 19 yaşında Üniversite öğrencisidir, İngiltere'ye gidecektir. Annesi ona Adnan Adıvar'a hediye verilmek üzere Atatürk'ün NUTKU'nu götürmesini söyler. Nutku paket yaparlar ve Zeki Kuranalp İngiltere'ye vardığında Adıvar'ın yanına gider, hediye paketini kendisine verir. Adıvar paketi açınca pakette NUTUK olduğunu görünce hiddetle yere atar. Çünkü Mustafa Kemal'i sevmez, ona kin beslemekle maluldür. Cumhuriyet devrinde ikbal ve iktidar gören bu kültür insanı herhalde bir yanı ile zayıftır.