Ünlü yazar rahmetli Demirtas Ceyhun 1978 yilinda Bulgarlarin Osmanli Idaresinde kurtuluslarinin yildönümü kutlamalarina katildiktan sonra yazdigi bir yazida Bulgaristan'da Mart ayinda yapilan MARTENIÇKA ÅzENLIKLERI'nden söz etmistir. 1989 yilinda zorunlu göç yüzünden Kirklareli'ne gelip yerlesen Kirklareli Kültür Sanat ve Edebiyatçilar Dernegi (KIRKSEDER) sairlerinden Firdevs Büyükates ise bir yazisinda bu senliklerin Bulgaristan'da halk arasinda BABA MARTA olarak söylendigini yazmistir. Bu senlikler bir anlamda kisin bittigi, baharin geldigi anlamina gelmektedir.
Demirtas Ceyhun, Bulgaristan'da mart ayi içersinde kutlanan bu senliklerle ilgili tarihsel kökeni söylemeden olayi söyle anlatmaktadir:
"Söylencelere göre Bulgar Çari Krum, 9. yüzyilda Bizanslilarla savasirken "bahara girmenin" coskusuyla 1 Mart'ta sevgilisine bir pusula yazip, bir posta güvercininin ayagina beyaz ipek ipliklerle baglayip göndermis. Ne ki Bizanslilar güvercini okla yaralamislar. Güvercin yine de mektubu yerine ulastirmis, ama yarasindan sizan kanlar pusulayi ayagina baglayan beyaz ipek iplikleri yer yer kirmiziya boyamistir.
"Bulgarlar da o gün bugündür her ilkbaharda, kendilerine ugur getirmesi için birbirlerine kirmizi beyaz ipek ipliklerden yapilmis MARTENIÇKALAR armagan etmeye baslamislardir. 1 Mart günü de yakalarina küçük Marteniçkalar (semboller) takmayi adet edinmislerdir. Kimi küçük bir nal kimi küçük sevimli bir ayicikla yakarlinda Marteniçka'yi yasatmayi sürdürmüslerdir." Bulgaristan kökenli sair Firdevs Büyükates 1 Mart Marteniçka Günü'nde herkes birbirine hediye vermeyi adet edinmistir diyerek, beyaz ipligin kisa isarate ettigini, kirmizi ipligin ise yoluna selametle devam etmesi anlamina geldigini söylemekte, Marteniçka gününde herkesin beyaz kirmizi giyisilerle donandiklarini belirtmektedir.
Bulgaristan'da yüzyillardan beri yasanan bu folklorun yani Halk Kültürü'nün elbet bir mekani olmak lazimdir. Kral Çar Krum sevgilisine mektubu nereden göndermistir? Bulgarlarla Bizanslilar bu savasi nerede yapmislardir?
Bizim arastirma ve bilgilerimize göre 9. yüzyilda Babaeski (Bulgarophygon) adini tasiyordu. Tarihçi Pars Tuglaci da bunu dogrulamakta, Yunanca adinin da Bulgoros oldugunu belirtmektedir.
Bizans ve Bulgar ordulari o kanli savasi Babaeski önünde yapmislardir. O sira Babaeski Bulgarlar için dinsel kökenli bir yerdi. Ancak Bizanslilar için de Babaeski stratejik bir yerdi. Burada bir savunma hatti vardi. Bölge Piskoposluk Merkezi idi. Savas çok siddetli cereyan etti. Bulgarlar Babaeski'yi yakip yiktilar ve savasi kazandilar. Iste Bulgar Çari Kurum 812 yilinda sevgilisine buradan bir mesaj gönderdi. Zaferin ve baharin müjdesini verdi.Bu savas sonrasi Bulgarlar bölgeye yerlestiler'Ancak Osmanlilar Babaeski'yi (Babay-i Atik'i)1360'li yillarda aldiklarinda burasi Bizanzlilarin elindeydi. Osmanlilar Edirne'nin fetih kararini burada almislardi.
Martaniçka Efsanesi (söylencesi) zamaninda ne kadar gerçekti bilmiyoruz. Olay Romalilar'in Kurt Bayrami'na ve daha sonra Sevgililer Günü'ne dönüsen özellikler yansitilmaktadir. Ancak Babaeski olayin mekanidir. Köken varsa orada kültür de vardir.
Bulgarlar bin yil önce Babaeski önlerinde Bizanslilarla yaptiklari savasi nasil degerlendirirlerse degerlendirsinler, Bulgar Çar'i Krum 812 yilinda Babaeski'de idi ve sevgilisine mektubu buradan göndermisti. Buna göre Merteniçka folklorunun kökü bizde dallari Bulgarsitan'dadir. Böyle biline. Bu vesileyle bir not düselim, yazinin her hakki saklidir diyelim.
Ne mutlu bize