BÜYÜKLERİN SÖZÜ, SÖZLERİN BÜYÜĞÜDÜR!

İbrahim bin Edhem hazretleri evliyanın büyüklerindendir. 12 asır önce vefat etmiş olmasına rağmen, hâlâ unutulmadı. Hikmetli ve güzel sözleri, örnek halleri insanların takdirini ve hayranlığını kazandı...
Bir gün bu mübarek zatı ziyarete gelip, kendilerinden nasihat istediler. O da onlara şu altın nasîhatleri yaptı:
* İnsanlar, dünya işleri ile meşgul olurlarken, siz ahiret işleri ile meşgul olunuz! Gayeniz dünya olmasın!
Gayesi dünya olanların ibadetleri çok olsa da sevabı azdır. Veya hiç yoktur.
"Kalbinde dünya sevgisi olanın ibadetleri ihlaslı olmaz!"
İçindeki riya, kibir, ucub ve hased gibi kötü şeylerden uzaklaşamaz. Bunlar da ibadetlerini geçersiz kılar. Kalbinde dünya sevgisi olmayanın ibadetleri ise; Allahü teâla için olduğundan, az da olsa kıymetlidir.
* İnsanlar, dış taraflarını güzelleştirmek için çaba harcarlarken, siz içinizle uğraşınız!
Önemli olan kalbin temizliğidir. Böyle temiz kalblere Rabbimizin sevgisi dolar. Bir kap boşaltılınca içine hemen hava dolduğu gibi... Bu kalpler nazargâhi ilâhi olur ve şeytanlar ona yaklaşamazlar!..
* İnsanlar, kasırlarını (evlerini) mamur etmeye çalışırlarken, siz kabrinizi mamur etmeye bakın!
Dünya evlerinde kalma müddeti, kabirdekine nazaran çok kısadır. Bir gün bile, bu dünya evlerinde kalabileceğimiz belli değilken; dünyadaki evimize bu kadar önem veriyoruz. Kıyamete kadar içinde kalmaya mecbur olduğumuz kabrimizi ihmal ediyoruz.
"İnsan, ne garip bir varlıktır ki; bırakıp gideceği muhakkak olan yere bu kadar önem veriyor, gidip kalacağı muhakkak olan yeri ise hesaba katmıyor."
Kazandığı paraya seviniyor, ömrünün azaldığına üzülmüyor. Ömür bittikten sonra servetin ne kıymeti vardır?
* İnsanların çoğu başkalarının ayıplarını araştırırlar, siz kendi ayıplarınızla meşgul olun!
Başkalarının kusurlarını araştırmak, çok büyük günahtır. Aynı zamanda içinde kul hakkı da vardır. Kıyamet günü sevaplarımızın elimizden alınmasına sebep olabilir... İnsanın iki gözü vardır, fakat gördüğü nokta birdir. Başkalarının ayıplarını araştıran kişi, kendi ayıplarını göremez ve ondan da kurtulmaya çalışamaz. Neticede de sıkıntıya girer ve büyük zararlara uğrar...
* İnsanların çoğu insanların takdirini kazanmaya çalışırlar. İnsanların rızası onlar için en kıymetli şeydir. Siz Rabbinizin rızasını kazanmaya çalışınız!
Bütün kâinatı yoktan var eden, dilediği anda da yok etmeye muktedir olan Rabbimizin rızasını elde edebilirsek en büyük nimete kavuşmuş oluruz. Bundan da büyük bahtiyarlık olmaz!..
* * *
Sual:
Mevcut olan ameldeki mezheplerin hepsi hak mıdır, bunlardan birine uyan, doğru yolda mı olur?
CEVAP:
Konu ile alakalı olarak Mîzân-ül kübrâ kitabının önsözünde deniyor ki:
"Unutulmuş olan mezheplerin ve bugün mevcut bulunan dört mezhebin hepsi haktır. Birinin, başkası üzerine üstünlüğü yoktur. Çünkü, hepsi aynı din kaynağından alınmışlardır. Bütün mezheplerde, yapılması kolay işler yani ruhsat bulunduğu gibi, yapılması güç yani azimet olan işler de vardır. Azimet olan işi yapabilecek kimsenin, kolay işi yapmaya kalkışması, din ile oynamak olur. Azimeti yapmaktan aciz olan, özürlü olan kimsenin ruhsat olanı yapması caiz olur. Böyle kimsenin ruhsat olanı yapması, azimet yapmış gibi çok sevap olur. Aciz olmayanın, kendi mezhebindeki ruhsatları yapmaması, azimetleri yapması vaciptir. Hatta, kendi mezhebinde yalnız ruhsatı bulunan işin, başka mezhepte azimeti varsa, o azimeti yapması vacip olur. Mezhep imamlarından birinin sözünü beğenmemekten veya kendi düşüncesini onun sözünden daha üstün sanmaktan, çok sakınmalıdır. Çünkü, başkalarının ilimleri, anlayışları, müctehidlerin, ilimleri ve anlayışları yanında, hiç gibi kalır."
Sual:
Peygamberlerin en üstünleri hangileridir ve bunlara ne isim verilir?
CEVAP:
Muhammet aleyhisselam Habibullahtır. İbrahim aleyhisselam Halilullahtır. Musa aleyhisselam Kelimullahtır. İsa aleyhisselam Ruhullahtır. Âdem aleyhisselam Safiyyullahtır. Nuh aleyhisselam Neciyyullahtır. Bu altısı, diğer Peygamberlerden daha üstündür. Bunlara Ülül'azm denir. Hepsinin üstünü, Muhammet aleyhisselamdır.
Sual:
Aynı kadından ve ayrı zamanlarda süt emen bir oğlan ile bir kız çocuğu, büyüdükleri zaman, birbiri ile evlenebilir mi?
Cevap:
Aynı kadından süt emen bir oğlan ile bir kız çocuğu, süt babaları başka olsa ve başka senelerde emmiş olsalar bile, bu iki çocuk, birbiri ile, birbirlerinin çocukları ve torunları ile evlenemez.
Sual:
Market veya bir bakkala borç para veren kimsenin, verdiği borç para bitene kadar buralardan alışveriş yapması uygun olur mu?
Cevap:
Konu ile alakalı olarak "İbni Âbidîn" ve "Dürer"de deniyor ki:
"Bakkala borç para verip, o para bitinceye kadar ondan mal satın almak haramdır. Çünkü, istifade etmek şartı ile ödünç vermek faiz olur."