1950 de büyük bir çogunlukla iktidara gelen Demokrat Parti’nin baslica elestirisi 27 yillik (1923-1950) CHP dönemi olmustur. Bu elestirinin içinde memlekete bir çivi çakilmadigindan tutun da Atatürk ve Ismet Inönü’ye hesap soran tenkitler vardi. Tabii Demokrat Parti Genel Baskani Celal Bayar ve Adnan Menderes elestirilerinde haksizdilar. Çünkü, kendileri de CHP’nin iktidari zamaninda bu parti sayesinde ikbal görmüs, siyasi nüfus sahibi olmus kisilerdi.
Ancak Demokrat Parti cumhuriyetin ilk muhalefet partisi degildir. Cumhuriyetin ilk muhalefet partisi, cumhuriyete karsi olanlarin kurduklari Terakkiperver Cumhuriyet Partisi’dir. Cumhuriyetin ilanina kadar Mustafa Kemal ile beraber olanlar, cumhuriyetin ilani asamasina gelindiginde Mustafa Kemal’den ayrilmislar, 1924 yilinda bu partiyi kurmuslardir. Kâzim Karabekir, Ali Fuat Cebesoy, Fahrettin Altay bu partinin önde gelen milli mücadele komutanlaridir. Ancak cumhuriyetin bu ilk muhalefet partisinin ömrü uzun sürmemis, kapatilmistir. Partinin önde gelen kisileri Mustafa Kemal ölünceye kadar ona muhalif kalmislardir. Hatta bunlarin bir kismi Izmir Suikasti içersinde yer alip, yargilandiktan sonra idam edilmislerdir.
Cumhuriyetin asil ikinci muhalefet partisi Mustafa Kemal’in yakin arkadasi Fethi Okyar’a kurdugu Serbest Cumhuriyet Partisidir. Fakat bu parti de 100 günlük ömründe memlekete Rejim Sorunu ve Irtica getirince bizzat Fethi Bey tarafindan kapatilmistir. Oysa Mustafa Kemal bu deneme ile Çok Partili Hayat’a geçis yapmak istiyordu. Bu, Büyük Önder’in gençliginden beri ideali Türkiye’de hükümeti, iktidari elestirip kontrol edecek bir muhalefet partisi olmasidir. Ancak ömrü bunu görmeye yetmemistir.
Cumhuriyetin Ikinci Adam’i Ismet Inönü, Atatürk’ün Çok Partili Hayat denemesinden 15 yil sonra milli mücadele kadrosundan Celal Bayar’a Demokrat Parti’yi kurmasina izin vermistir. Bu parti de on yillik ömründe siyasi ve dini irticaya, ekonomik açmazlara ve anarsiye, baskiya sebep olmaktan dolayi 27 Mayis 1960 tarihinde kapatilmis, lider kadrosu Yüce Divan’da yargilanmislardir.
Türk siyasi hayatinda en uzun ömürlü parti ise Mustafa Kemal’in kurucusu ve genel baskani oldugu CHP’dir. CHP Müdafaa-i Hukuk kökenli, vatan kurtarmis, devlet kurmus, devrim yapmis, demokrasiye geçisi saglamis bir partidir. Siyasi tandasi bastan beri degisim ve irticaya karsi olmak, laik cumhuriyeti ve devrimleri savunmaktir. Ancak CHP de zaman zaman cumhuriyetin bazi temel kurum ve kuruluslarinin savunulmasinda zayif kalmistir. Mesela ilk Kur’an Kurslari CHP iktidari zamaninda açilmaya baslanmistir. CHP Halkevleri ve Köy Enstitülerinin kapanmasinda ve tekrar açilmalarinda sessiz kalmistir. Hatta Ecevit CHP Genel Baskani ve 1970’li yillarda Basbakan iken Halkevlerinin tekrar açilmasina resmen karsi çikmistir. Esinin genel Baskani oldugu dernegin yeterli oldugu düsünülmüstür.
Cumhuriyet Parlamentosu 60 yildan beri bünyesinde Muhalefet Partisi bulunduran bir kurulustur. Bu 60 yillik süreçte iktidarda hep sag partiler olsa da muhalefet partisi hep var olmustur. O muhalefet partisi de hep CHP damgasini tasimistir. Demokratik süreçte su anlasilip görülmüstür ki sag partiler genelde ülke yönetiminde basarisiz olmuslardir. Türk halkina ciddi olaylar, ekonomik krizler yasatmislar, ülkenin takatinin üstünde borçlanmasina neden olmuslardir. Ama halk halâ Sag Çizgi’dedir ve bu çizgide kalmaya da kararli görünmektedir. Tabii bunun birçok sosyal, kültürel nedenleri vardir. Fakat en önemlisi Cumhuriyet Aydinlari’nin halktan kopmasi, halkin sorunlarina akilci ve gerçekçi bir çözüm bulamamis olmasidir. CHP Yerel Muhalefet ve Yerel Demokrasi kültürünü de gelistirememistir. Oysa Yerel Muhalefetin de gündeme getirecegi, gündemde tutacagi yerel sorunlar vardir.
Bu Habere Henüz Yorum Yapılmadı. İlk Sen Ol