DOÇ. DR. SEMA SANDALCI'NIN TRAKYA'DA HASAT ADETLERI ÜZERINE ARASTIRMASI

Doç. Dr. Sema Sandalci Trakya Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Arkeoloji Bölümü Ögretim üyesidir. Trakya’nin Halk Kültürü üzerine arastirmalari ve Grekçe’den çeviri kitaplari ile dikkati çekmistir. Grekçe bilen bir bilim insanidir. Bugün, onun “Bereket Kaybolmasin” Diye “Geçmisten Günümüze Trakya’da Süregelen Hasat Adetleri Ve Baska Yörelerimizden Örnekler” adli bir arastirmasindan söz etmek istiyorum.

Sema Sandalci’ya göre millattan binlerce yil önce “magaralarda yada göçebe yasayan insan topluluklari” beslenmeyi yabanci hayvan avciligi ile yapiliyorlardi. “Aç kaldiklarinda bitki kökleri, meyveler, yapraklar ve tohumlari” yiyorlardi. Küçük hayvanlari avliyorlardi. Daha sonraki yillarda Etiyopya kökenli bugdayi taniyip yemeye basladilar. Ekmegi yapmasini ögrendiler. Ekip biçmeyi ögrendikten sonra da tarima ve hayvanciliga baglandilar. Göçebelikten yerlesik düzene geçmeleri bu asamalari geride biraktiklari zaman basladi.

Trakya’da insanlarin yerlesik hayata geçisleri “Kirklareli, Edirne, Istanbul” gibi yerlerin çesitli bölgelerinde olmus, oralarda tarim ve hayvancilik hayati baslamistir. Tabii tarima dayali ekonominin ortaya çikmasi ile birlikte tarimsal kökenli ürünlerin ticareti de baslamistir. O dönemde degisim ve gelisim daha ziyade Akdeniz Ülkelerinden Misir, Anadolu, Yunanistan ve Italya’da görülmüs, bu baglamda mitoloji ile gerçek beraber insanlarin hayatini ve inançlarini etkilemistir. Bu vesileyle sunu da söylemek gerekir ki Roma ve Helen kökenli bilgi ve kültürün etkili oldugu zamanlarda insanlar her ürünün Tanrisi’na basvurmayi, saygi göstermeyi bilmisler, dualarini eksik etmemislerdir.

Mademki Trakya, Sarap Tanrisi Diyonosus’a adanmistir o halde Trakya da baglar, bagcilik ve büyük salkimli üzümlerden elde edilen sarap da söz konusudur. “Kizi kökten, sarabi küpten alacaksin”, bir Trakya sözüdür. Eylül ayinda yapilan Bag Bozumu Senlikleri de genelde hasat senliklerindendir ve Trakya kökenlidir. Bu senligi geçmiste, baglarin üzüm verdigi yillarda Trakyalilar yapmislar, cosku ile kutlamislardir. Doç. Dr. Sema Sandalci arastirmasina biz dahil, birçok kisinin kendi yörelerinde yapilan Hasat Senliklerine ve buna iliskin folklorik bilgilere yer vermistir. Aslinda tarim kökenli bütün senliklerde Hasat Ve Bereket ögeleri vardir.

Doç. Dr. Sema Sandalci çalistigi Trakya Üniversitesinin etkili oldugu Trakya Bölgesi’nin arkeolojik folkloruna el atmis bir bilim insanidir. Onun, Trakya üzerine yaptigi arastirmalarda insanlar Trakya’nin güzelligini, folklorik zenginligini bulmakta, burada yasamis olan kavimleri kendine yakin bulmaktadir. Onun Roma ve Helen uygarliklarinin bu bölgede izlerini Folklor Kültürü içinde aramasi ilginç bir yöntemdir. Diyelbilirim ki Trakya’nin Halk Kültürü’nü ögrenmek isteyenler Doç. Dr. Sema Sandalci’nin arastirmalarina mutlaka bakmislardir. Yilin bütününde Trakya’da yapilan senliklerin tarihsel kökenleri, mitolojik bilgileri Sema Sandalci’nin arastirmalarinda vardir. Bugün sizlere söz konusu ettigim arastirma da onun bu tür arastirmalarindan biridir. Ve Sema Sandalci’yi Trakya ile ilgili her tür toplantida görmek mümkündür. Öyle de bir Trakya tutkunudur.