Gizli kahramanların yardıma ihtiyacı var

Doğal döngünün en önemli parçalarının başında gelen arılar da mevsimsel değerlerin üzerinde seyir eden sıcaklıklardan olumsuz etkileniyor. Bundan dolayı özellikle yaz aylarında arılara yardım etmek gerektiği ifade eden Doğa ve Kültür Derneği (DOKU) Yönetim Kurulu Başkanı Göksal Çidem, önemli uyarılarda bulundu.
Arıların hayatta kalma şartlarını kolaylaştırmak adına yapılabilecekleri ifade eden Başkan Çidem, “Yaz aylarında arılara yardım etmek için arıların çiçek ve diğer besin kaynakları daha az olur. Su da kıt ve havuzlardan su içmeye çalışırken çok sayıda arı boğuluyor” sözlerini ifade etti. Beslenmeleri için yapılabilecek yardımların altını çizen Başkan Çidem, “Bir elma rendeleyin ve bir kaseye biraz su ekleyin. Arılar meyve parçalarının üzerinde durabildikleri için meyveden şeker alıp suyu içebilecek ve boğulmayacaklar.
Arı nüfuslarımız tehdit altında, elimizden gelen tüm desteği verelim” dedi.
Tarım ve Orman Bakanlığı başta olmak üzere il ve ilçelerdeki müdürlükleri de yıl boyu çeşitli çalışmalar ile arılar ve arıcılık için önemli projeler hayata geçiriyor. Gerçekleştirilen projelerin sürdürülebilirliği için de sürekli bir denetim sağlanıyor. Bu kapsamda birtakım uyarılarda bulunan Tarım ve Orman Bakanlığı, “Bilindiği üzere ülkemizde arıcılık milli ekonomiye önemli katkı sağlayan tarımsal üretim dallarından olup, bal arıları, bal üretimi yanında bitkisel üretimde tozlaşmada da büyük rol oynamaktadır. Bitkisel üretimde önemli kayıplara yol açan zararlı organizmalara karşı tüm dünyada olduğu gibi ülkemizde de zirai mücadele yapılmaktadır. Zirai mücadele uygulamalarında sürdürülebilir bitkisel üretimin sağlanması, insan ve çevre sağlığına duyarlı entegre mücadele prensipleri çerçevesinde öncelikle kültürel tedbirler, biyolojik mücadele, biyoteknik mücadele gibi alternatif mücadele yöntemleri tavsiye edilmekte; en son çare olarak kimyasal mücadele yapılması önerilmektedir.
Bu doğrultuda ilimiz arıcılığının bitkisel üretimde kullanılan zirai mücadele ilaçları nedeniyle zarar görmemesi amacıyla; ilaçlamaların, akşamüzeri veya sabah erken saatlerde arıların uçuş yapmadıkları zamanda yapılması, zararlı organizmalara karşı uygun mücadele yöntemlerinin ve tercihen arılar için zehirli olmayan zirai mücadele ilaçların seçimi,  etiket bilgilerine uygun olarak; doğru zamanda ve uygun makine ile dozunda kullanılmasına, son ilaçlama ile hasat arasında geçmesi gereken süreye ve koruyucu güvenlik tedbirlerine uyulması büyük önem arz etmektedir” sözlerini ifade etti.
Arıların ekolojik önemi
Arıların ekolojik katkıları çiçeklerin döllenmesi, erkek ve dişi çiçek organlarında gerçekleştirdikleri polen taşıma konusundaki katkıları üzerinden gerçekleşmektedir. Öyle ki arıların dölleme işlemine ihtiyaç duymayan bitki sayısı son derece sınırlıdır. Bir araştırmaya göre dünyada gıda maddelerinin yüzde 90'ı 82 çeşit bitkiden elde edilir ve bunların yüzde 77'si arılar tarafından döllenmeye muhtaçtır.
Arıların yayılma (yaklaşık 5 km) ve çok geniş alanlardan toplayıcı (polen-çiçek özü, meyve suyu) özellikleri aynı zamanda kendilerinin birtakım zararlı maddeleri de toplayabilecekleri konusunu gündeme getirir. Örneğin ilaç, sanayi, baca artıkları ve karayolu çevrelerinde egzoz dumanları ve çöplüklerce kirletilmiş çevre, arı ürünlerini insanlar ve arıların kendileri için son derece sağlıksız hale getirebilir. Yapılan araştırmalar bu toksinlerin en fazla balmumunda biriktiğini göstermiştir.
Bazı bitkilerin polenlerinin arılar için zararlı olduğu, arıların normalde bu polenlerden uzak durdukları, ancak aç kalmalarını gerektirecek kıtlık durumlarında bu bitkilere yönelebildikleri bilinmektedir. Bal arılarının insan eliyle gerçekleştirilen yaşama ortamlarındaki havalanma yetersizlikleri, nem ve vitamin, mineral, protein ihtiyaçlarını karşılamayan beslenmeleri de arı biyolojisine zarar vererek sağlıklarını bozabilir. Arıların sağlığını etkileyen bir başka etken ise iç ve dış parazitler ile bunlara karşı yapılan ilaçlamalardır.
Arılar, doğa için büyük bir önem taşır. Kahvaltı sofralarının vazgeçilmez ürünü olan balı üretmelerinin yanı sıra doğanın, ağaçların, oksijenin devamlılığında büyük rol oynarlar. Arılar, çiçeklere polenleri dağıtarak bitkilerin, ağaçların meyve vermesine, tohumlarını dağıtmasına olanak sağlarlar. Arıların, hayattaki bu önemli görevi ise bizim için hayati olan oksijen döngüsünü devam ettirir. Kısaca söylemek gerekirse, dünyadaki yaşamın büyük bir kısmı arıların görevlerini yapmalarına bağlıdır.
Son yıllarda, arı kolonilerinin sayısında yıllık bir düşüş gerçekleşmekte. Bu sayı, yabancı ülkelerde yapılan çalışmalara göre, dünya genelinde ortalama yüzde 40 olarak tahmin ediliyor. Arıların sayısının düşüşündeki en büyük etken ise biziz.
Arılar yaşamaları için gereken besini bitkilerden alırlar. Ormanların tahrip olması, yeşil alanların sanayileşmesi arı kolonilerin aç kalmasına ve en sonunda yok olmasına neden olur.  Sadece 2019 senesinde, Türkiye 45 bin hektarlık orman ekosistemi kaybetmiştir ve ağaçlandırma çalışmaları önceki seneye kıyasla yüzde 37.7 azalmıştır.
Arıların sayısının düşüşündeki bir diğer faktör ise yanlış ve bilinçsiz ilaçlamadır. Tarımda kullanılan bazı ilaçlar sadece haşereleri öldürmekle kalmayıp arıların ölümüne de sebep olurlar.
Arıları ve dünyadaki yaşamı korumak için atabileceğiniz bazı adımlar: Ormansızlaştırma ve doğal alanların tahribatına sessiz kalmayın. Tüketiğiniz ürünlerin doğru ilaçlarla ilaçlanmış olduğu kontrol edin. Mümkün olduğunca, organik ve yerli ürünleri tercih edin. (A.Kaya)