Hergün 4.5 milyon TL'yi çöpe atıyoruz

Tüm dünyada israfın nelere yol açtığı gün gibi ortada iken ve açlıkla mücadele eden, bir ekmek için çok fazla şeyi göze alan insanların olduğu dönemde, Türkiye'de Toprak Mahsulleri Ofisi'nin önderliğinde başlatılan kampanya tüm hızıyla sürüyor. Günde 6 milyon ekmeğin israf edildiği, bunun maddi karşılığının ise yılda 1,546 milyar TL olduğu ifade edildi
Birçok ülkenin açlıkla ve sefalet ile boğuştuğu dönemde, ülkemizde günde 6 milyon adet ekmek israf ediliyor. Bir çok uyarıya kulak asılmaması, halen devam eden ihtiyaç fazlası ekmek alımları nedeniyle günde 4.5 milyon TL çöpe atılıyor. Bunun önüne geçebilmek için başta Toprak Mahsulleri Ofisi olmak üzere birçok kurum ve kuruluşun çalışmaları devam ediyor. Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı'nın ilgili kuruluşu olan Toprak Mahsulleri Ofisi'nin ana görevi, başta hububat olmak üzere görev alanındaki tarımsal ürünlerin piyasalarını düzenleyerek üretici ve tüketiciyi koruyacak tedbirler almaktır.
TMO'nun ana faaliyet konusunu teşkil eden hububat içinde yer alan ve ekmeğin temel hammaddesini oluşturan buğday, açlıkla mücadele eden dünyada giderek daha stratejik hale gelmektedir.
Toplumun her kesiminin sofrasına giren ve nimet kelimesiyle özdeşleştirilerek kutsal kabul edilen ekmeğin israfı; çiftçinin buğdayı yetiştirirken harcadığı emeği, özveriyi, çabayı görebilen herkesin üzülmesine neden oluyor.
Ayrıca israf edilen her dilim ekmekte dünyadaki aç insanların hakkının bulunduğu da dikkate alınması gerekiyor. Ekmek israfı nedeniyle ülkemizin yıllık ekonomik kaybı 1,546 milyar TL'dir. Bu rakam, dünya birincisi olduğumuz un ihracatından 2011 yılında elde edilen 1,605 milyar TL gelire eşdeğerdir. Ekmek israfı konusunu 2008 yılında kamuoyunun gündemine taşıyan TMO, 2012 yılında; Türkiye'de ekmek üretimi ve tüketimi, tüketim alışkanlıkları, ekmeğin israfı, israfın nerelerde ve ne şekilde gerçekleştiği hususlarını ortaya koyan bir araştırma yaptırmıştır. Araştırma sonuçları "Türkiye'de Ekmek İsrafı Araştırması" adı altında bir kitapta toplandı. Aynı zamanda bir sosyal sorumluluk projesi de olan "Ekmek İsrafını Önleme Kampanyası", 17 Ocak 2013 tarihinde Başbakan Recep Tayyip Erdoğan tarafından başlatıldı.
Kampanyanın amacı, toplumu bilinçlendirerek, üretici firmalar açısından satılabilecek miktarda üretilmesi, yemekhaneler dâhil tüketiciler açısından ihtiyaç duyulduğu kadar satın alınması, dilimlenerek servis edilmesi, uygun şartlarda muhafaza edilmesi, bayatlayan ekmeklerin ise yine insan gıdası olarak çeşitli yöntemlerle değerlendirilmesi hususlarında bilgilendirici ve teşvik edici çalışmalar yürütülüyor.
Ayrıca bayat ekmeklerin hayvanlara verilmesini de konu alan TMO, başta belediyeler olmak üzere birtakım kurum ve kuruluşlarca, Ekmek İsrafını Önleme Kampanyası'na destek olmak amacıyla, bayat ekmeklerin ziyan olmadan hayvanlara verilerek değerlendirilmesi için "Bayat Ekmeklerin Toplanması" çalışmalarını yanlış bulan TMO; "Kampanyanın temelini oluşturan Türkiye'de Ekmek İsrafı Araştırması'na göre; ekmeğin, insan gıdası olarak kullanılmayıp hayvanlara verilmesi de "israf" olarak kabul edilmektedir" demiş ve 1 kilogramlık ekmeğin bedeli ile 4 kilogram kesif yem alınabileceğini açıklamıştır.
Hayvan beslenmesinde kullanılmak üzere atık ekmeklerin toplatılması, henüz bayatlamamış veya insan gıdası olarak kullanılması mümkün olan ekmeklerin de iyi niyetle toplama kutularına atılmasına neden olabileceğinden, bu durum israfın artmasına da yol açabilecek.
Bayat ekmeklerin yanında küflenmiş ekmeklerin de toplama kutularına atılması veya toplama kutularına atılmış ekmeklerin zamanla küflenmesi kuvvetle muhtemeldir.
Toplanan küflü ekmeklerin hayvanlara verilmesi, metabolizmalarını bozucu etkiler doğurabilir. Bu ekmeklerle beslenen hayvanlara ait gıdaların insanlar tarafından tüketilmesi de sağlık bakımından risk teşkil ediyor. Ayrıca atık ekmeklerin bu şekilde toplatılması, yasal mevzuat açısından da uygun değildir.
Nitekim 27.12.2011 - 28155 tarihli ve sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Yemlerin Piyasaya Arzı ve Kullanımı Hakkında Yönetmelik ekinde yer alan Hayvan Besleme Amacıyla Kullanımı ve Piyasaya Sunumu Yasaklanan Maddeler Listesi'nde, ev atığı gibi katı kentsel atıklar ile restoran ve yemekhane artıkları da sayılıyor. İyi niyetli bu tür uygulamalar, kampanyanın amaç ve hedeflerine aykırı olmakla beraber, tüketicilerde ve özellikle de çocuklarda oluşturulmak istenen israf etmeme bilincini engeller nitelik taşıyor.
Yine bu uygulamalar, israfı azaltıcı yöntemlerden biri olan bayat ekmeklerin yine insan gıdası olarak değerlendirilmesi yönündeki toplumu bilgilendirici çabaları sekteye uğratarak bayatlayan ekmeklerin sürekli çöpe atılması ve toplatılması şeklinde sürüp gidecektir.
Doğrudan hayvanların beslenmesi amacıyla kullanılacak yem yerine ekmeğin kullanılması, hem ekonomik bakımdan israfa neden olmakta hem israfı artırıcı riskler taşımakta hem de hayvan sağlığı bakımından sorunlar doğuruyor.