KARAGÖZ MÜ? O ŞİMDİ KIRKLARELİ'DE

Türk Gölge Oyunu'na adını veren Karagöz, Kırklareli'de Kakava Şenliklerine de adını vermiş bulunuyor. Belediye Meclisi Evliya Çelebi'nin verdiği bilgilere dayanarak, 1990 yılında aldığı bir kararla Karagöz'ü, Kırklarelili saymıştır. Adını meydanlara vermiş, belediyeye tescil etmiştir. Ayrıca, Türk Gölge Oyunu'ndaki yeri ve bu sanatın yaratılmasındaki rolü dolayısıyla adını Kakava Şenlikleri'ne vermiştir.
Büyük Türk gezgini Evliya Çelebi 1650'li yıllarda Kırklareli'ye geldiğinde, o kendine özgü araştırma, soruşturma, tespit ve gözlemleri sırasında Karagöz'ün adına, izine, kişiliğine, marjinal kesimden olduğuna ait bilgileri burada bulmuş ve günümüze aktarmıştır. Evliya Çelebi ünlü "Seyahatname" adlı kitabında şöyle demektir:
"Karagöz, İstanbul Tekfuru Kostan-tin'in saisi (Ulağı-habercisi) idi. Edirne kurdibindeki (yakınındaki) Kırkkilie'den (Kırklareli'de) bir mir-i sahibikelam (laf adamı) ve ayyar-ı cihan (marjinal kesimden) di. Adına Sofyozlu Karagöz Bali Çelebi derlerdi. Tekfur Karagöz ile Hacı Ayvad birbirleriyle mübahese (konuşma) ve mücadele (atışma) yaparlardı ki o zamanın pehlivanları (sanatkarları) bunların durumlarını hayali zil (gölge oyunu yapıp) oynatırlardı."
Evliya Çelebi, Osmanlı İmparatorluğunu bir baştan öbür başa dolaşmış gördüklerini, duyduklarını, öğrendiklerini yazmış bir kişidir. Verdiği bilgilerde abartılar olmakla beraber, Bilginin Gerçeği'ne bağlı kalmıştır. Bu nedenle abartı bilgiler yanlış değil, fazladır. Bütün dünyanın bilgilerine itibar ettiği bir yazarı bizim ciddiye almama gibi bir durumumuz olamaz. Evliya Çelebi'nin yazdıklarında bir Ateşböceğindeki kadar ışık varsa, biz, o ışığa sahip çıkarız.
Evliya Çelebi, Kırklareli'de bir önemli tespit daha yapmıştır. Bu tespitinde Kırklareli için "....büyüklüğüne göre dükkanları azdır. Çeşme başındaki kahvesi bilgili ve kültürlü efendilerin gittiği yerdir. Halk zevk sahibidir. Yirmi bin dekarı aşkın bağ ve bahçesi vardır. İçkisi pekmezi ve üzüm pestili pek ünlüdür."
Ve aynı zamanda o dönemde Kırklareli Sayd-gah-ı Padişah idi, Yani Padişah IV. Mehmet'in AV BÖLGESİ idi.
Evliya Çelebi'nin bu saptamasına göre, Kırklareli gibi yerlerde insanın içine girdiğinde kaybolacağı kadar ulu bağlarda ancak büyük salkımlı üzümler yetişir. Bu yerlerde, "büyük ve ince bir uygarlık vardır. Bu uygarlığın insanları daha yumuşak, daha sevecen ve daha hoşgörülü olurlar." Yabancıların Kırklareli toplumunda gözlemlediği centilmenliğin kültürü buradan gelmektedir. Buna göre, Türk Gölge Oyunu'na adını veren Karagöz'ü Evliya Çelebi bir başka yerde değil de Kırklareli'de bulmuştur. Kaldı ki Karagöz'ün gölge oyunu olduğu perdeye yansıdığı 13. yüzyıl sonu ile 14. yüzyılın başlarında Kırklareli'de Helen, Roma, Bizans, kültürüne ek Tekkeler etrafında hızlı bir Türkleştirme, İslamlaştırma hareketi ve buna bağlı fikri akımlar vardı. Anadolu'daki Moğol baskısından kaçan, ya da bir misyonla Anadolu'dan Trakya'ya gelen dinamik gruplar oluyordu. Bunlar Rumeli'de kokuşmuş bir düzenin yıkılışını Bizans'ın arka penceresinden gözlemeye, Türk-Osmanlı kültürünü yerleştirmeye çalışırlardı Bu işi evliyalar, şeyhler, dervişler, fütuvvetçiler (Seyfi Kolunun kılıç kullananlar) yapıyorlardı. Karagöz'de marjinal bir kesimden olmasına rağmen inançlı bir müslüman. halktan bir adam olarak bunların içindeydi. Karagöz bu ortamda, alt ve üst tabakalar arasında halkın beyni, halkın gözü, dili ve kulağı olarak nükteleriyle, mizahi konuşmalarıyla perdeye yansıyordu. İşte yüzyıllardan beri Karagöz'le günümüze kadar gelen Türk Gölge Oyunu budur.
Hiç kuşkusuz Karagöz soyunun, kendi gerçeğinin insanı ve sanatçı kişiliğiyle zaman zaman direnmiş, eleştirmiş, adıyla efsaneleşmiştir. Bursa'da Hacivat ile buluşması maddi varlığının sonu olmuştur. Bursa ile ilişkisi orada, Osmanlı Sul-tanı'nın buyruğu ile idam edilmiş olmasından ibarettir. Fakat o, şimdi Kırklareli'nin simgesidir. Geçmişte olduğu gibi gelecek zamanlarda da Türk Gölge Oyunu'nun adıdır.