KIRKLARELİ'NDE MOZAYİK BİR KÜLTÜR VARDIR

Emin Erolçay Kırklareli'nin yerlisi, aydın bir insandır. Ailesinden öğrendikleri ile Kırklareli'nin geçmişini bilen biridir. Tarihe de meraklı biridir. Bu merakı dolayısiyle bazı bilgi ve belgeleri arşivinde muhafaza eder. Geçen gün onunla görüşürken Amerika Birleşik Devletleri Temsilciler Meclisi Dış İlişkiler Komitesi Başkanı Rosa Lehtinen ailesinin Kırklareli kökenli olduğunu söyledi ve bu konuya ilişkin bir gazete kupürü verdi.
Rosa'nın ailesi 1913 yılında Kırklareli'nden Küba'ya göç etmiş. Rosa 2005 yılında İstanbul'a gelmiş, akrabalariyle buluştuğunda gazetecilere Kırklarelili olduğunu, damarlarında Türk Kanı bulunduğunu söylemiş.
Şu 1913 yılının Kırklareli'nin geçmişinde kalan olaylarla çok yakın ilgisi vardır. 1913 Balkan Bozgunu sonrası olmaktadır. Balkan Savaşı nedeniyle 1913'de yerli Rumlar'dan, Yahudiler'den birçok aile Atina'ya, Amerika'ya göç etmişlerdir. Bir yazımda belirtmiştim, göç eden Rumlar'dan Amerika'nın Dayton Eyaletinde 10 bin kişilik Kırklareli kökenli Rum Mahallesi oluşmuş olduğunu, 1990'lı yıllarda Kırklareli'ne oradan gelen bir heyet söylemişti. Heyetin içinde Amerikan Senato üyelerinden, sanayicilerinden kişiler vardı. Onlarla resim çektirdik, kartlarını verdiler ve gittiler. Atalarının yaşadığı Kırklareli'ni görmeye geldiklerini söylemişlerdi. Göçün 75. yıldönümü olduğunu da belirtmişlerdi.
1913'de Rumlar'dan başka Kırklareli'nden Yahudiler'den de göç edenler olmuştur. İsrailli yazar Erol Haker'in ailesi Adatolar o sıralar Kırklareli'nden kalkıp İstanbul'a daha sonra da göçmüşlerdi. Böylece Kırklareli'nde Amerika'ya göç etmiş, çok sayıda Rum ve Yahudi vardır. 1923 yılında Türkiye'den göç eden mübadeleye tabi Rumlar bu kapsamın dışındadır.
Cumhuriyetten önce Kırklareli'nde oturan Yahudilerin, Rumların, Bulgarların ve Romanların kendilerine özgü yarattıkları bir kültür vardı. Bu kültür, mozayik bir kültürdü ve tabii bu kültür Kırklareli'nin zenginliği sayılır. Ancak bu mozayik kültür zaman içerisinde aşınmış, etkisini yitirmeye başlamıştır. Bu marjinal kültürden geride kalan ROMAN KÜLTÜRÜ dür. Roman Kültürü şehrin Tokmaoğlu semtinde ve Kocahıdır Mahallesinde yoğunlaşmıştır. Bu kültürün ne kadar yaşanacağını bugünden kestirmek mümkün değildir.
Kırklareli'nde kaybolma sürecinde bir kültür daha vardır. Yerli GACAL KÜLTÜRÜ kaybolma sürecindedir. GACAL KÜLTÜRÜ'nü Kırklareli'nin yerlileri yaratmıştır. Ancak yerli aileler zaman geçtikçe kaybolmaktadır. Şimdiki halde Kırklareli'nde hakim kültür göçlerle gelen BALKAN KÜLTÜRÜ'dür. Bu kültür de kendi içinde diğer kültürlerle sentez olmaktadır. Her ne kadar bugün Balkanlar'dan gelenler geldikleri yerin adı ile kendilerini tanıtıyorlarsa da bu gelenek de zaman içinde kaybolacak, Kırklareli'nin kendine özgü kültürü ortaya çıkacaktır. Kültürlerin zaman içerisinde değiştiğini, başka kültürlerle sentez olduğunu unutmamak gerekir.