KIRKLARELİ'NİN İLK YÖNETİCİLERİNDEN HAYDAR VANER

Kırklareli ilk mutasarrıflık olduktan sonra idari yapılanma ile birlikte imar hareketleri de başlamıştır. Kırklareli'ne mutasarrıf olarak gelenlerin hemen tümü şehre bir çivi çakmıştır. Kimisi buna daha fazla önem vermiştir. Bunlardan biri de Haydar Vaner'dir. Gazeteci Yazar Ali Rıza Dursunkaya bir kitabında kısa kısa bilgiler vermiştir. Bu yazımda onlardan birini, Mutasarrıf Haydar Vaner'i tanıtmak istiyorum. Vaner gerek İkinci Meşrutiyet zamanında Kırklareli'nde gerekse Cumhuriyet Dönemi'nde önemli işlere imza atmış bir yöneticidir. Haydar Vaner Kırklareli Balkan Savaşı yılları idi. Kendisi Arap Kaymakam Sadullah Koloğlu, Köprülü Hamdi Bey gibi Edirne Valisi Hacı Adil Bey tarafından tutulan, korunan, güvenilir yöneticilerdendi. Hacı Adil Bey ise İttihat ve Terakki Partisinin önde gelenlerinden biridir. Bunlar Osmanlı-Rus ve Balkan Savaşlarından sonra Türkiye için çare arayan yurtsever kimselerdir ve hepsi de Balkanlar'dan gelmiş yabancı dil bilen, bilgili kimselerdir. Nitekim Haydar Vaner de bu tipte bir idarecidir.
Cumhuriyet Gazetesinden Naim Seçkin'in yazdığına göre Haydar Vaner "Yugoslavya Federasyonu'ndan Karadağ'da doğmuştur. Devlet İdaresinde akıllı, zeki, cesur ve yiğit bir idareci olarak tanınmıştır.
Arapça, Farsça, Bulgarca, Kürtçe, Arnavutça, Sırpça, Rusça, Lehçe, Hırvatça biliyordu. Memuriyet hayatında Kırklareli Maraş Mutasarrıflıkları dışında Van, Bitlis ve Elazığ Valiliklerini yapmıştır. Mülküye Teftiş Heyeti Başkanı iken Kırklareli Mutasarrıflığı’na tayin edilmiştir. Van Valisi iken oluşturduğu bir Milis Kuvveti ile Ruslar'a karşı Van'ı savunmuş, sivil olmasına karşın Süvari Yüzbaşılığı rütbesi ile taltif edilmiştir. Kırklareli okul yaptırmaya, Okuma- Yazma eğitimine büyük önem vermiştir. Bir bilgiye göre 1913 yılında Türk- Bulgar sınırları boyunda yer alan Bulgar ve Türk Müslüman köylerdeki halkların mübadele edilmesi anlaşmasını yapmıştır. Ancak bu DEREKÖY/ SOĞUKSU ANLAŞMASI HAKKINDAKİ BİLGİ YENİ BİR BİLGİYE AÇIKTIR?
Olayların akışından anlaşıldığına göre Mustafa Kemal Atatürk ile Samsun'a çıkan Topçu Subayı Kemal Doğan. Haydar Vaner zamanında Yugoslavya'dan gelip Kırklareli'ne iskân olmuştur. Araştırmalarımda dikkatimi çekmiştir. Balkan Savaş'ından sonra Balkanlar'dan çok aydın insan Türkiye'ye göç etmiştir. Bunlardan bazıları milli mücadelede görev almışlardır. Bir şey daha dikkatimi çekmiştir:
Türkiye'ye göç eden yurtseverler genelde 1880-1990 doğumludurlar. Yani Mustafa Kemal Atatürk'ün çağdaşlarıdır. Tesadüf müdür değil midir bilemem. Ama ortada bir gerçek vardır.
Kırklareli Mutasarrıfı Haydar Vaner 30 Ekim 1918 tarihinde Mondros Anlaşmasının imzalanmasında sonra Mustafa Kemal'in yanında yer almıştır. Anadolu'ya Mustafa Kemal'in yanına koşanların başında Haydar Vaner vardır. Haydar Vaner 1920'de kurulan Türkiye Büyük Millet Meclisine giden ve yerini alan ilk Milletvekilidir. Onların hikâyesi "TÜRKİYE'Yİ KURTARMAK İÇİN YOLA ÇIKANLAR" olarak anlatılıp yazılmıştır. Onlar Anadolu yollarında aç susuz, cepte para yok Mustafa Kemal'e giderlerken yalnız ve sadece TÜRKİYE'NİN KURTULUŞU'nu düşünmüşlerdir. Onlar içinde Haydar Vaner de vardır. O, Cumhuriyet ilan edildikten sonra Soyadı Kanunu çıktığında Van SOYADI'nı almıştır. Bundan dolayı HAYDAR VANER'dir.
Mustafa Kemal'e çok yakın olan Kırklareli Mutasarraflarını da bir vesileyle anlatmak gerekir. Selahattin Demiraco tarih okumuş bir yazardır. Bunu yapabilir. Kimbilir.