"KIRMIZI BUĞDAY AYRILMIYOR"

Ege türkülerinden biridir ve en babalarındandır: "Kırmızı buğday ayrılmıyor…"
Kocaman kocaman TRT türkücüleri, "Kırmızı buğday ayrılmıyor sesinden!" derler.
"Sez" nedir diye sorsak!
Açıklayamaz.
"Sez" sezmenin emir halidir. "Sezmek"ten gelir. "Sezmek"in köküdür.
"Kırmızı buğday ayrılmıyor sezinden!" deyince…
Veya…
"Kırmızı buğday ayrılmıyor secinden!" diyen de var.
"Sec" veya "seç".
Bunlar hep yanlıştır ama nedense TRT kayıtlarında böyledir bu sözler.
Peki, aslı nedir, doğrusu nedir?
"Kırmızı buğday ayrılmıyor çecinden"
"Çeç"tir yani.
"Çeç" nedir?
Bizim köyde "kesmik" denir.
Kesmik, samanın sert ve irice kalan kısmıdır.
Başaklıdır çoğunluk.
Harmanda, dövenin tam olarak parçalayamadığı, saman yapamadığı, un ufak edemediği kısımlardır.
İrice saman ve tam olarak ufalanmamış başak.
Bunlarda tabi ki taneler kalmıştır.
Öyleyse: "Kırmızı buğday ayrılmıyor çecinden!"dir türkünün doğrusu.
"Çeç" sözcüğü, bir başka türküde de bulunur.
"Arpa buğday çeç olur
Aman güzeller güleç olur."
TRT'de yılların yılı türkü dinletisi yapan, konservatuarda, Türk Halk Müziği bölümünde hocalık ta yapan bir türkü emekçisi, bir gece televizyonda bu türküyü çalıp söylüyor.
"Kırmızı buğday ayrılmıyor sezinden!" deyince, bir ileti yolladık. Türkünün doğrusunun öyle değil böyle olduğunu belirttik.
Hak verdi.
Savunması şöyleydi: "TRT'de, TRT kayıtlarında bu şekil yazdığı için biz de böyle söylüyoruz. Ama siz haklısınız. Doğrusu sizin dediğiniz gibi."
Konservatuarda öğretim görevlisi olan bir insan, bunun yanlış olduğunu bilmez mi?
Kimbilir, belki bilir.
Bilir de düzeltmez mi?
İşte sorun burada kilitli.
Bir de bu türkünün bir başka yerinde hata yaptırmaya çalıştı yıllar önce benim de içinde olduğum bir koroyu çalıştıran genç bir kadın türkücü.
"Yörü yörü dilber, salman saçın sürünsün!" dedirtti.
Oysa aslı: "Yörü yörü dilber, sallan saçın bürünsün" veya "Salma saçın sürünsün."
İkinci söyleyişte tezat anlatım var. Yani, "Salma ki saçın sürünmesin!" anlamında.
Burasını da o zaman o genç kadın şefle tartışmıştım.
"Siz TRT'den fazla mı biliyorsunuz?" diye, aklı sıra azarlamaya yeltenmişti…
Ertesi hafta çalışmaya katılamamıştım. Bir hafta arayla koroya gittiğimde, türkünün benim dediğim gibi söylendiğine tanık olunca, yanımdaki arkadaşıma durumu sordum. "N'oldu, TRT türküyü değiştirmiş mi?"
"Biz geçen hafta türküyü tartıştık!" dedi arkadaşım.
Düzelmişti. Yanlış hesap formatı.