Kuş Gribi’ne dikkat

Babaeski İlçe Gıda Tarım ve Hayvancılık Müdürlüğü, Babaeski Mesleki ve Teknik Anadolu Lisesi Salonu'nda kuş gribi konusunda bilgilendirici bir sunum gerçekleştirdi. Geniş bir katılımın olduğu sunumda kuş gribi, nasıl yayıldıüı ve alınması gereken önlemler hakkında önemli birlgiler verildi. Veteriner İsmail Küçük'ün gerçekleştirdiği sunumda önemli uyarıların altı çizildi. Veteriner İsmail Küçük, hayvanlar arasında bulaşıcılığının fazla olduğunu dile getirerek "Tavuk vebası olarak da bilinen hastalık, kuş gribi virüsleri sebep olduğu kanatlı hayvanların çok bulaşıcı ve öldürücü seyreden bir hastalığıdır. Hayvandan hayvana bulaşıcılık yüksektir. Hayvandan insana bulaşıcılık orta düzeydedir İnsandan insana bulaşma olasılığı neredeyse sıfır düzeyindedir. Etkeni önceden beri var olan ancak son dönemde etkisi ve insana geçebilen bir virüstür. Orjinal virüs H5N1 1997 yılında resmi olarak ilk olarak bir kazda Çin'de görülmüştür. 2003 yılında bazı ülkelerde evcil kanatlı hayvanlarda daha önce görülmemiş eş zamanlı geniş salgınlar ortaya çıkmıştır.

2005 yılında H5N1'in Çin-Qinghai Gölü'ndeki yabani kanatlılarda görülmesiyle ilk kez büyük çapta birkaç bin kaz hastalıktan ölmüştür. 2015 yılında sonbaharda hastalık Orta Asya'ya, Orta Doğu ve Avrupa'ya yaılmıştır” sözlerini dile getirdi.
Veteriner Küçük sözlerine şöyle devam etti; “Kuş gribi kanatlı hayvanları daha çok etkilemekte, bütün kanatlı hayvanlarda ve domuzlarda da görülebilir. Bunların yanı sıra, hastalık insanlara, atlara, balinalara ve fok balığı gibi denşz memelilerine de bulaşabilir. "Virüsün yok edilmesi"
Isı 56 derecede 3 saat, 60 derecede 30 dakikada inaktif hale gelir. Asit pH ile inaktif hale gelir. Oksitleyici maddelerle, sodyum dodesil sulfat, lipid solventler ve benzeri kimyasallar ile virüs inaktif hale gelir. Formalin ve iyodin bileşenleri ile inaktif hale gelir Dışkı, göz ve solunum salgıları, organik doku, yumurtalar. İyileşmiş hayvanlar iyileştikten 30 gün sonra da virüsü taşır.
“Gıda yoluyla bulaşabilir”
Yabani su kuşlarının dışkıları konakladıkları sulak bölgelerde kalır. Bundan dolayı o bölgede bulunan diğer canlılara bulaşma gerçekleşebilir. Bu kontamine olmuş suların başka bölgeye taşınması yoluyla dolaylı olarak bulaşma olabilir. Sindirim sisteminden gıda yoluyla bulaşması olabilir. Aynı ortamda bulunup, solunum sistemi yoluyla bulaşması da gerçekleşebilir. Yabani kanatlıların yerleşim yerlerinde serbestçe dolaşması bu riskleri arttırmaktadır.
"Risk unsurları"
Kanatlıların kalabalık olduğu pazar gibi alanlar yayılmayı arttırı. Kontamine olmuş malzemelerin veya ekipmanın bulaştırması. Kontamine olmuş ayakkabı veya kıyafetleri olan insanların bulaştırması olabilir. Kanatlı pazarından veya diğer kanatlı hayvan çiftliklerinden gelen araçların girişinden. Enfekte olmuş sürülerin kontrolsüz hareketleri.
Hastalılı çiftliklerden kanatlıların kesimhanelere gönderilmesi sırasından kaynaklanan temaslardan dolayı yayılma. Enfekte olan binaların 1 km civarındaki komşu çiftliklar hava yoluyla yayılması. Hastalıklı hayvanların yem, dışkı, kuru ottan, hayvan yatağı vea karkasları taşımak için kullanılan kamyonlardan dolayı yayılması Personel eşyalarının ve bu çiftlikteki cihazların, eşyaların değiştirilmesi yoluyla dolaylı temaslar.
"İnsanlara bulaşma nasıl olur?"
Enfekte olmuş canlı kanatlı hayvan veya çok fazla kontamine olmuş maddelerle yakın temas büyük risk oluşturmaktadır. Kesim esnasında, tüylerin yolunmasıyla parçalama ve kanatlı hayvanları pişirmek için hazırlanması sırasında önemli derecede maruz kalması. Hastalıkla hayvanlarla temasta başlıca gözden ve solunum yolu temastan bulaşma.
"En belirgin klinik belirtiler"
Enfekte olmuş ördekler hiçbir klinik belirti veya lezyon göstermeyebilirler. AI klinik belirtileri Nevwcastle (Yalancı tavuk vebası) hastalığı. Tavuklar ve hindirler şiddetli depresyon, solunumda güçlük, yumurta üretiminde çarpıcı bir düşüş, solunumla ilgili belirtiler, sinüzit, aşırı derecede göz yaşı akması, yüzde ödem, şime ve siyanotik ibik ve sakal. İshal, sinir istemine ait bulgular. Bacaklarda deri altı kanamaları. Ani ölümler.
"En yaygın lezyonlar"
Belirtiler ani ölüm vakalarında görülmeyebilir. Peritonik, dehidrasyon, baş ve boyun ve sakallarda derialtı ödem. Kojuktiva'da şiddetli kanjeksiyon pozitif ve negatif peteşiler. Bağırsak mukozasındaki lenfoid dokularda kanama odakları. Soluk borusu lümeninde aşırı muköz salgılar. Pancreas'ta petşiyel kanamalar. Kaslarda şiddetli konjeksiyon. Göğüs kemiği altında, seröz yüzeyde ve karın yağlarında peteşiyel kanamalar. Böbrekte şiddetli konjesyon. Ovaryumda kanamalar ve dejenerasyon. Ön midenin muköz yüzeyinde kanamalar.
"Hastalık görüldüğünde neler yapılamlı?"
Kanatlı hayvan ölümleri ile ilgili yapılan ihbarların tamamı İl ve İlçe Tarım Müdürlüklerine yapılacak. Kanatlı hayvan yetiştirilen kümeslerde çalışanlar eldiven, maske, gözlük takarak ve koruyucu elbise giyerek çalışmalıdır. Başta kanatlı yetiştiriciliğinde çalışanlar olmak üzere herkes kişisel hijyen kurallarına uymalı, eller sık sık bol su ve sabunla iyice yıkanmalıdır.
Kanatlı hayvan etleri ve yumurtaları, iyiyce pişirildikten sonra tüketilmelidir.
Kuş gribinden ölen veya kuş gribi süphesiyle itlaf edilen hayvanların gerek itlafı sırasında gerekse bunların bertaraf edilmeleri esnasında gerekli koruyucu önlemler alaınmalıdır.
İtlaf ekipleri beklenirken, hayvanlar mutlaka kapalı yerlerde toplanmalı, hayvanları toplarken bulaşık eldiveni benzeri kalın eldiven giyilmeli, ağız ve burun kalınca bir atkı ile gözler ince tülbent ile örtülmeli. Kanatlı hayvanların salya, burun akıntısı, boğaz akıntısı, dışkı gibi materyallerine, hayvan leşlerine veya bu materyallerle kirlenenyüzeylere çıplak elle asla temas edilmemelidir. Ölen kanatlı hayvanlar yakılmalı veya derince açılan çukurlara gömülmeli, üzerlerine sönmemiş kireç dökülmeli. Hasta olduğundan şüphe edilen hayvanları itlaf edildikten sonra, bunların eşelediği, dışkıladığı yerler ıslatılarak koruma koşullarında yüzey temizliği yapılmalı, buralara yeniden kanatlı hayvan girmemeli, çocuklar buralardan uzak tutulmalı.
Kuş gribi olduğu veya kuş gribinden öldüğü doğrulanmış hayvanlarla, koruyucu önlem almadan temas eden kişiler, hekim önerisiyle önleyici tedavi almalıdır.
Kaynağı belirsiz kanatlı hayvan etleri ile çıplak elle temastan kaçınılmalı, hiç tüketilmemelidir. Endüstriyel olarak üretilmiş ürünlerin tüketilmesinde sakınca yoktur. Hasta olduğundan şüphelenilen hayvanlar itlaf edildikten sonra, bunların eşeğlediği, dışkıladığı yerler dezenfekte edilerek kişisel koruma koşullarında yüzey temizliği yapılmalı, buralara yeniden kanatlı hayvan girmemeli, çocuklar buralardan uzak tutulmalı. Köylerde hayvanlar açıkta yemlenmemeli ve dolaşma yerine, tamen kapalı ortamlarda beslenmeleri, şüpheli durumlarda kümeslerin temizliği hayvanlarla temas, yumurtaların alınması, kesme ve yolma gibi işlerin eldiven, maske ve gözlükle yapılması, çocukların ayvanlarla ve atıkları ile oynamaların engellenmesi, ruhsatlı işlemler dışında kanatlı hayvan satışının pazar yerlerinde yasaklanması, şüpheli hayvan ölümleri olması durumunda önlemlerin gecikmeden alınması gereklidir.