Merkez ve Köylerde Çeltik Hasadı Başladı!

Uzunköprü merkez ve bağlı köylerinde geçtiğimiz hafta başı başlayan çeltik hasadı hızlanarak sürüyor. Sulama kooperatiflerinin bulunduğu sahalarda hızla süren hasat işlemi, müstakil sulama alanlarında da günden güne artarak devam ediyor. Çeltikte fiyatların açıklanmaması öngörülebilirliği ortadan kaldırdığını belirten çiftçiler, verilecek taban fiyatların artan girdi maliyetlerini karşılayıp karşılamayacağını merak ediyor. TMO’da Çeltik alımlarında izlenecek politikalar ile ilgili kısa süre içerisinde bir açıklama yapması bekleniyor.
İklim koşullarına uygun, ürün randımanını düşürmeyen, az enerji harcayan kurutma makine veya sistemleri, çeltik tarımı için büyük önem taşıyor. Yapılan araştırma ve değerlendirme sonucu sıcaklık değerlerinin çeltik üzerinde bazı etkilere sebebiyet verdiğini ortaya koydu. Yayınlanan yazsında, “Kurutma makineleri bu bölgede çeltik kurutulmasında sıklıkla kullanılmaktadır. Makineli kurutma sırasında üründe çatlamalar oluşmaktadır. Bu çatlamaların en az seviyeye indirilmesi için uyulması gereken kuralların ortaya konulması kırıksız pirinç üretiminde büyük katkılar sağlayacaktır ve çeltik üreticisi kurutmada randımanı yüksek ürününü daha yüksek fiyatla satabilecektir. Çeltik tanee polanmasında en önemli etmenler tanenin ve deponun nem içeriği, ortam sıcaklığı, oksijen ve tanenin yapısıdır. Bunların içinde nem içeriği ve sıcaklık en önemli faktörlerdir. Çeltik depolanması için uygun tane nem içeriği %13- 14’tür. Bundan yüksek nem içeriğinde depolanan çeltiklerde ise pirince işlemede kırıksız randıman düşerken, tohumluk olarak saklanan çeltiklerde ise çimlenme oranı hızla düşmektedir. Depolanan tanedeki nem içeriği çevreden de etkilenmekte ve ortamdaki nem ve sıcaklığa göre artmakta veya azalmaktadır. Yüksek nem içeriğinde depolanan çeltiklerde, tanedeki fiziksel ve biyolojik bozulmalara ek olarak bakteri, mantar ve böcek zararları da artmakta, nem içeriği %62’den az olduğu durumlarda mikroorganizma faaliyeti minimum olmaktadır. Yüksek sıcaklıklarda depolamada çeltik tanesinin gıda değerinde sıcaklıktan dolayı bir bozulma olmamakla birlikte, 29.4-32 oC üzerindeki sıcaklıklarda mantar faaliyetleri maksimum olmakta ve 21 oC üzerindeki sıcaklıklarda böcek faaliyetleri artmaktadır . Harman sonucu elde edilen çeltik ürününün depolanabilmesi için nem içeriğinin en az %14-15’e düşürülmesi gerekmektedir. Kurutma güneş altında veya kurutma makinelerinde yapılmaktadır. Bu amaçla kullanılan kurutma makinelerinde; gaz, mazot, fuel oil veya elektrikle ısıtılan hava, kurutucunun deposunda sabit veya hareketli haldeki çeltiği ısıtmakta ve nem içeriğini düşürmektedir. Bunun için sıcaklık 40 oC civarında tutulmalıdır. Sıcaklık fazla yüksek tutulursa tohumluk olarak kullanılacak üründe çimlenme düşeceği gibi hızlı ve yüksek sıcaklıkta kurutma kırıksız randımanı oldukça düşmektedir. Günümüzde Trakya Bölgesinde de çeltik kurutma işlemlerinin büyük çoğunluğu yukarda bahsedilen hareketli tip kurutma makineleri ile gerçekleştirilmektedir. Bilindiği gibi makineli kurutma doğal kurutmaya göre ürün kalitesini arttıran ve özellikle iklimden etkilenmeden en kısa zamanda ürünün değerlendirilmesini sağlayan kurutma şeklidir. Bununla birlikte artık ülkemizde ve dünyada ürün kalitesine olan hassasiyet günden güne artmaktadır. Avrupa Ekonomik Topluluğu standartlarına göre çiftçilere para ödemesi ve fabrikaların mahsul satın almada göz önüne aldıkları kırıklı pirinç randımanı %68-71 arasında iken kırıksız pirinç randımanı ise %56-64 arasındadır. Yapılan incelemeler sonunda işletmelerde kurutma işlemi ile ilgili pek çok yanlış uygulamanın gerçekleştirildiği saptanmıştır.Örneğin çeltik oldukça düşük nem içeriğinde hasat edilmekte ve kurutulmaktadır. Oysaki nem, hasat zamanı kırıksız pirinç randımanını etkileyen en önemli kriterlerden birisidir. Denemeye alınan en eski model olan GT- AMERİKAN 1993 model kurutucuya alınmış olan çeltikte elde edilen düşük randıman (%54.84) ve elde edilen pirincin kırılmaya karşı hassasiyetinin de diğerlerine göre yüksek olması, yani kırmak için gerekli kuvvetin diğerlerine göre oldukça düşük olarak saptanması bunu doğrulamaktadır. Pirinç kalitesini etkileyen bir diğer etmende üreticinin hasat ettiği çeltiği taneler arasında nem homojenliği sağlayacak kadar bekletmeden direkt kurutmaya başlaması olarak saptanmıştır. Bu tür yanlış uygulamalar pirinçte en önemli kalite göstergesi olan çatlamaları en yüksek seviyeye çıkartmaktadır.