MITOLOJIDE -TRAKYA KUTSAL SÖYLENCELERI- Ünlü Trakyali Müzikçi Ozan ORPHEUS

MITOLOJIDE -TRAKYA KUTSAL SÖYLENCELERI- Ünlü Trakyali Müzikçi Ozan ORPHEUS
Dünün Devami
Helenik dönemde üç büyük tapim gözlenir Dionysos törenleri, Eleusis mysterionlari ve Orpheus törenleri. Orpheus tapimi, daha önceki tapimlari güçlü bir biçimde çagristirir Çünkü, Mainadlar tarafindan Orpheus'un kollari ve bacaklari koparilmistir. Kimi anlatimlarda bunun Dionysos'un buyruguyla oldugu belirtiler. Orpheus, Dionysos'u yüceltmek yerine Apollon'u yüceltince sarap tanrisi da O'nu, katlettirir. Kimi arastirmalara göre Orpheus, Dionysos adina düzenlenen dinsel törenlerde "reform" yapan biridir. Diger taraftan Orpheus tapimi, Eleusis mysterionlarini çagristirir Çünkü, Eleusis tasarimlarinda, bir yilan isirigiyla ölmüs Eurydike'yi kurtarmayi amaçlar. Orpheus tapiminin Hiristiyanlik öncesi niteligi vardir ve Dogu kökenlidir Bu nedenle Orpheus tapimi ile helenistik kültür arasinda belirli bir "karsitlik" bulunur. Orpheus ilahileri, "tensel yüceltmeyi" yadsir; ne et, ne de sarap tüketilen, cinsel perhiz uygulanan sade bir yasami emreder. Tasarim geregi Orpheizm, "Iyi" ve "Kötü" karsitligini, "Ilk Günah" ilkelerini "tohum" durumundan "filiz" durumuna tasiyan ilk Yunan hareketidir. Orpheus metinlerine göre insanlarin "kötülük" yaninin bulunmasi, onlarin kötü yürekli ruhlar olan Titanlarin küllerinden dogmus olmalari nedeniyledir. Ancak yildirimla öldürülmeden önce bir tanrinin, Dionysos'un etini yedigi için insanlar tanrisal ögeler içerir, yani "iyilikçi yanlari" vardir. Demek ki insanlar ortaya çikmadan önce dünya mükemmeldi; dünyanin dengesinin bozulmasi Titanlarin "hatasi"dir. Bir insanin kendi esenligini yakalayabilmesi için yapisindaki tanrisalligi yakalamasi, onu çogaltmasi, Titanlarin küllerinden kaynakgini alan "kötülükçü yanini" ortadan kaldirmasi gerekir. Görüldügü gibi henüz tektanrici dinler tarafindan bize tasinan "Seytan" ortada yoktur; sadece dogumu için her sey hazirlanmis durumdadir.
Orphik tasarimlar, IÖ. VI yy'da Yunan topraginda ortaya çikmis "dinsel bir karsi hareket" oldugu için Orpheusçu mistisizim, Yunan sitesinin resmi dinini sürekli "sorgulamistir". Dinsel "karsi hareket" olma niteligini bir bakima "yaradilis" tasarimdan alir. Yunan tasarimlarina göre dünyanin baslangicinda "kaos" vardir ve zorlu mücadelelerden sonra Zeus egemenlik kurabilir. Oysa Orphik tasarimlarda ilk tanri olan "Eros"un, yani "karsit-kaos"un dogdugu "Yumurta" en bastan beri vardir.
Devam Edecek...
mustafaermis@gazetetrakya.com