MIZAH lll

DÜNÜN DEVAMI
Cumhuriyet'in ilk yillarindan baslayarak ll. Dünya Savasi'nin sonlarina kadar yayinlanmis ilk gazete- dergi de üzerlerinde durulmaya deger olarak görülmektedir. Bu gazeteler "Karagöz" ile "Köroglu" adli halk gazeteleridir. Bu gazeteler Cumhuriyet'in ilk 20-25 yili içinde hükümete destekçi, o zamanin kosullarina göre devrimci iki halk gazetesidir. Orhan Seyfi Orhon ve Burhan Cahit Morkaya tarafindan çikarilan bu gazeteler haberleri, olaylari genis halk kitlelerinin anlayacagi dilde anlatip yazmislardi. Yorumlarida halkin anlayacagi gibiydi.
Gazetelerin resimleri de çizgi resim veya karikatür niteligi tasimaktaydi. Manzum yazilarin çogu mizahi çerçeve içindeydi. Hay. Ansi. bu konuda söyle bir not düsmüstür. Edebiyatimiza büyük yarari, mizah edebiyatimiza büyük katkilari bulunmayan Karagöz ile Köroglu'nun Türkiye Cumhuriyeti'nde yeni yeni olusan genis halk yiginlarinin ülküye, yönetilmelerinde önemli roller oynadigi bir gerçektir diyor. Bu iki gazete uzun zaman yayinlandi.
Elli yillik mizah edebiyatimizda eski tarzdan kopup yeni bir mizah anlayisina yönelen ilk sanatçi olarak Cemal Nadir Güler'i göstermek yerinde olur. Zira Türk karikatürüne ve mizahina yenilik anlayisi getirende o oldu. Ünlü karikatürcümüz ll.Dünya Savasi içinde çikarmis oldugu "Amcabey" dergisi Türk mizahindaki havanin öncüsü niteliginde kabul edilir. Birden fazla kaynakçalardan derleyip topladigim bu mevzu uzundur.
Cumhuriyet'in ilk elli yilinda, Türk mizahinda ilk hizli atilim Sebahattin Ali ve Aziz Nesin tarafindan, ll. Dünya Savasi'nin sonlarinda kurulan "Marko Pasa" mizah gazetesiyle kendini göstermistir.
Toplumsal, siyasal olaylari oldukça belirgin bir sol açidan gören Marko Pasa gerekli dili, anlatimi, gerek Batililar'in kara mizah diye adlandirdiklari, aciligin buruk ifadesini ortaya koyusu yönünden bizde ilk örnegi teskil etmektedir. Bu derginin getirdigi mizahi yenilik anlayisi, günümüzün bile çagdas mizahina temel olmustur.
Bizde mizah konusuna sairligimizden dolayidir ki siirsel bakiyoruz. Bunun içinde size siirlerdeki mizahi ve uyarilari ustalardan örnekler halinde ve de dörtük bölümlerce vermeye çalisiyorum. Dostlar size HICIV ve MIZAHI birarada vermeye çalisiyorum. Benim pek hosuma gidiyor dogrusu. Bakalim ne diyeceksiniz.
"Evvela yüzbin somun, hem yüzellibin pide
Üçyüzellibin çörek, bunca katmer yag ile.
Anca yeter bin deve, binde anin köçegi
Ellibin su sigiri, altmisbin malag ile
Türlü türlü çorbalar, nazik köfte kiymalar
Asideyi hösmeri bin sahan kaymag ile ....... devam eden Kaygusuz'a ait bu yeme içmeyi anlatan çok iyi bir örnektir. Tabiki uzunca bir siir olup sadece bir kismini sizlere yazmis bulunmaktayim. Yarin sizlere bir hiciv destanini "Deruni" den aktaracagim.
Her ülkenin her toplumun mizahi eserleri oldugu gibi günlük hayatimizda mizah bir nese, moral, gerçegin ta kendisi ama illada gülmekle, gülerek yasamakla vardir. Helede simdiki zamanda o kadar çok ihtiyacimiz varki. Sokaklar asik suratli insanlarla dopdolu. Insan bir baska insana hal hatir sormaya korkar olmustur.
Geçmisimizden gelen önemli degerler kaybolmaya baslamis, yanyana yasayan insanlar birbirinden her konuda süphelenir olmuslardir. Iyi ve kötüyü ayirt etmek zorlasir olmustur.
Hatta su meshur söz bugün ortaya çikmistir. "Kör yer içer, kendinden pay biçer" durumda ki insanlar çogalmistir. Yani mizah, mizah olmaktan da çikmistir. Bu konuda bozulmanin sebepleri arastirilip, gidermenin yolari acilen bir sekilde bulunmalidir. Insanliga yazik olmaktadir. Bence her insan yalniz yasamakta ve yaslanmaktadir.
DEVAM EDECEK
mustafaermis@gazetetrakya.com