SAKALLI CELAL DİYOR Kİ CEHALETİN BÖYLESİ ANCAK TAHSİL İLE MÜMKÜNDÜR

Orhan Karaevli araştırmacı gazeteci yazarlardandır. Bu arada çok da önemli kitaplar yazmıştır. Cumhuriyet Gazetesi'nde karşılaşıp konuştuğumuz olmuştur. Kitaplarının hemen hemen tümü de olay yaratmış, onbinler, yüzbinler bu araştırma kitaplarını okumuştur. "Tanıdığım Nazım Hikmet/Başı Dik Bir Türk'ün Portresi", "Bir Ankara Ailesi'nin Öyküsü/Biz Vaktiyle Türk Olduğumuzu Bilmezdik", "Görgü Tanığı/Bir Gazetecinin Sıradışı Anıları", "SAKALLI CELAL" gibi araştırma kitapları vardır. Hepsi ünlü kitaplardır ama en ünlüsü "SAKALLI CELAL" kitabıdır.
Sakallı Celal İstanbul'da kendine özgü bir Sosyal Tip'dir. Bir takım ünlü düşünce ve sözleri ile meşhurdur. Yaşadığı döneme damgasını vurmuştur. Mesela, "CEHALETİN BÖYLESİ ANCAK TAHSİL İLE MÜMKÜNDÜR", Sakallı Celal'in bu sözü bazı bireyleri değerlendirmede kullanıldığı gibi bazı toplumları, bazı kesimleri tanımlamada da kullanılmaktadır. Toplumsal bilgisizlik, Toplumsal cehalet insanı öyle şaşırtır ki zannedersiniz bu insanlar okullarda bunu öğrenmişlerdir, Cehaleti tahsil etmişlerdir. Bir üniversite öğrencisine Devrim Yasallarını sorarsınız, fakat yanıt alamazsınız. O zaman Sakallı Celal'in bu meşhur sözünü söyleyebilirsiniz. Sakallı Celal bu sözü ile Türk toplumunu hicvetmiş, eğitimle alay etmiştir. Mesela Sakallı Celal bir başka zaman ve yerde "TÜRKİYE'DE İLGİLİLER BİLGİSİZ, BİLGİLİLER İLGİSİZ" demiştir. Bu kadar Cehalet Ancak Tahsil İle Mümkündür. Bastonumu soksam yeşerecek kadar verimli, Bu Topraklar üzerinde yaşayanları aç bırakmayı başardığımız için ne kadar övünsek azdır. Türkiye'de Aydınlar Hızla Doğu'ya giden bir geminin güvertesinde Batı'ya doğru koşturarak Batı'laştıklarını sanırlar."
Bunlar Türkiye gerçekleridir ve Sakallı Celal'in ağzında eleştiri konusudur. Onu toplum, "Filozof, İlerici ve Ödünsüz Kültür Adamı" olarak tanımlamıştır. Ancak Sakallı Celal hakkında fazla bilgi yoktur, öğrenim görmüş müdür, sosyal çevresinde kimler vardır, hiç belli değildir. Yazar Orhan Karaevli aramış, taramış Sakallı Celal üzerine 232 sayfalık bir kitap yazmıştır. Kitabı okumak lazımdır. Okuyanlar onun için önemli şeyler söylemiş, önemli notlar düşmüşlerdir. Yazar Melih Cevdet Anday Sakallı Celal için "ZAMANA SIĞMAYAN ADAM" olarak tanımlar.
Orhan Karaevli kitabının bir yerinde Sakallı Celal'in bir zamanlar İstanbul'un Belediye Başkanlığı'nı yapmış Ahmet İsvan'a yakın olduğunu yazar. Ahmet İsvan, Kırklareli ile ilgisi olan eşi 1970 Ecevit zamanında politikada çok faal insanlardı.
Bazı yazılı kaynaklara göre Sakallı Celal efsane bir isim ama Şair Ahmet Haşim, Sakallı Celal'in 1920'li yıllarda Ankara'da bir dairede müdür olduğunu yazmıştır. O sıra ünlü Hatip Hamdullah Suphi Tanrıöver Mustafa Kemal Atatürk'ün başkanı olduğu MECLİS HÜKÜMETİ'nde Milli Eğitim Bakanıdır. İstiklal Marşı da onun zamanında meclis tarafından kabul edilmiştir.
Ülkemizde Sakallı Celal vardır ama bu bir başka Sakallı Celal'dir. İlericidir, filozoftur ve bir bilge kişidir. Milli mücadelenin başında Ankara'dadır ve Mustafa Kemal hayranıdır. Onu görüp öpmek ister. Sakallı Celal Türk toplumu bunalıma düştüğü, kurtarıcı aradığı bir zamanda ortaya çıkmıştır. Düşünceleri ile, söylemleri ile kendine özgü bir aydındır. Düşünceleri, fikirleri gibi giyim kuşamı da, sakalı da kendine mahsustur. Kadro Atatürk zamanında çıkan KADRO DERGİSİ yazarlarından Vedat Nedim Tör, Sakallı Celal için "Gerçekten tekti. Ne ondan önce, ne de ondan sonra bir benzeri gelmemiştir, gelmeyecektir." Bu ilginç insanı Türk toplumu içinde arayıp bulan, tanıtan, hayatta neler yaptığını yazan Orhan Karaevli olmuştur. Karaevli büyük bir araştırmacılık, büyük bir gazetecilik örneği vermiştir. Sakallı Celal kitabını okuyun derim. Çünkü Sakallı Celal kitabı bir bilinmeyeni anlatmaktadır."