Åzair Firdevs Büyükates iki yildan beri MART basinda Bulgaristan'da kutlanan MARTEN IÇKA GÜNÜ ve geleneginden söz etmektedir. Ancak ne var ki Firdevs Büyükates sadece günün nasil kutlandigini, insanlarin birbirlerine ne gibi hediyeler alip verdiklerini, Marteniçka Günü'nün simgesinin kirmizi ve beyaz iplik oldugunu, beyazin temizlik, aklik paklik, kirmizinin ise sevgi anlamina geldigini anlatmakla yetinmektedir. Oysa Bulgarlarin Marteniçka dedikleri olayin bir tarihsel hikayesi olmak lazim gelir. Onu da biz arastirdik, Marteniçka'nin tarihsel hikayesine, olayin aslina ulastik. Olayin cereyan yerinin yani geçtigi yerin BABAESKI oldugunu, 1200 yillik bir geçmisi bulundugunu saptadik.
Babaeski 800 yillarinda Bizanslilarin hakimiyeti altindadir. "Askeri istihkamlarin ve Piskoposluk Merkezinin bulundugu yerdir. Bizanslilar zamanindaki adi Bulgarophygon'dur. Yunanlilar ise buraya Bulgaros demektedirler. 812 yilinda burada Bulgarlarla Bizanslilar arasinda büyük bir savas olmustur. Savasi bizzat Bulgar Krali Kurum idare etmistir. Çok kanli geçen bu savasi Kurum kazanmistir. Kurum, Bizans'la savasirken bahara girmenin coskusuyla 1 Mart'ta sevgilisine bir pusula yazip, bir posta güvercininin ayagina beyaz ipek ipliklerle baglayip göndermistir. Fakat ne var ki Bizanslilar uçan güvercini havada okla yaralamislardir. Buna ragmen güvercin yine de mektubu yerine ulastirmistir, ama yarasindan sizan kanlar ayagina bagli beyaz ipek iplikleri yer yer kirmiziya boyamistir."
Bulgarlarin, Osmanli Devleti'nden kurtuluslarinin 100. yildönümü senliklerine davet edilmis olan rahmetli yazar Demirtas Ceyhun bu hikayeyi Bulgarlardan dinledikten sonra Türkiye'ye döndügünde o da sunlari yazmistir:
"Bulgarlar o gün bugündür her Ilkbaharda, kendilerine ugur getirmesi için kirmizi beyaz ipek ipliklerden örülmüs iplik bilezikleri bileklerine, Marteniçka dedikleri küçük hediyelik seyleri, mesela nal, çiçek, kus, böcek, sise, fiçi gibi seyleri yakalarina takmaktadirlar. Çok çesitli olan bu tür hediyelik seyleri birbirlerine verirler, iyi dileklerde bulunurlar. Birbirlerine verip aldiklari seylere MARTENIÇKA denmektedir ki isim, Mart ayindan türetilmistir. Bu bir manada kisin bittigini Ilkbaharin geldigi anlamina gelmektedir. Gün dolayisiyla her gün süslenmektedir. Insanlarin günün kendilerine ugur getirmesini dileyip beklemektedirler. Hediyelik seylerin MARTENIÇKA olarak adlandirilmasi ise Mart ayinin isminden ileri gelmektedir.
Bulgarlarla Bizanslilarin 812 yilinda yaptiklari bu kanli savas sonrasi Bulgarlar bu bölgeye yerlesmisler, köyler ve kasabalar kurmuslardir. Osmanlilar 1360'li yillara dogru buralara geldikten, Babaeski'yi Osmanli Kasabasi haline getirdikten sonra bölgedeki Bulgar köyleri Müslümanligi kabul etmisler, Pomak köyleri olusturmuslardir. Bu köylerde folklor arastirmalari yapilmadigi için Marteniçka Gelenegi olup olmadigini bilmiyoruz. Bu tarihi olay bugün itibariyle bir Bulgar Günü olarak kutlanir olmustur. Ancak tekrar edelim ki MARTENIÇKA GÜNÜ'NÜN kökü Babaeski'dedir.
Güzel insanların güzel adetlerin doğup yaşadığı güzel ilçe.
sizi tebrik ediyorum. babaeski ile ilgili tarihi öğreniyorum.daha öncede bir kitabını okudum. babaeskiye gelince sizlerle tanışmak istiyorum. ERGÜN TURAN
kulturumuze sahip cikmak icin bu guzel gelenegi senlige donusturulebilir yetkililer martcenika iplerini oruldugu hediyelerin kolayca temin edilebildigi birlikte gulumseyebilmek gunu yasamak adina farkindalik yaratilabilir.. Cok mu zor ?
Söylenceli tarihten kesin yargılar çıkarılmaz. Kesin yargılar tarihi belgelerden çıkar. Bu savaş şu tarihte şurada olmuştur şu olayda tam o anda burada gerçekleşmiştir derseniz bu gelenek Babaeskiden çıkmıştır dersiniz. Yok ok atmışta güvericin vurmuş diyerek mişli mışlı yargı olabilir mi ? Spartaküs Poyralılıdır'dan sonra bir de bu enteresan olmuş. Bu söylenceli tarihin bir kültür öğesinden öte birşey değildir.
türkiye'nin konjönktürel politik kutuplarına mensub görünmesi sebebiyle parlatılan ve son 15 yıldır iyice yerlerde gezdirilen tarihçilik(!) iddiasında ya da mütevaziliğinde görünüp maalesef bize metazori servis edilen trakya'nın soyadı entelijansiyası yakında kalkıp "aslında dünyanın merkezi kırklarelidir medeniyet söğütçük mahallesinde doğmuştur kırklareli de kudüs de K harfi ile başlıyor peygamberler tarihi de buradadır detroit 'te her yıl kutlanan devils night da bizim ganj nehri ritüllerini hintliler şeytandereden çaldı; dünyadaki her şeyi bize verin!" gibi sıradışı bir iddayla ortaya atılırsa hiç ama hiç şaşırmayacağım. zaten çok şaşkınım...
Teşekkür ederim verdiğiniz bilgilerden dolayı...zira bu savaştan hiç bilgim yoktu...tarih derslerimizde yoktu...sadece marteniçkaların mart ayın bir neşeli simgesi biliyordum...acıklı ve hüzünlüymüş asıl çıkma manası...emeğinize sağlık Selam ve saygılar Nesrin Aslan
Babaiatik ne diim gelen bahar açan çiçeklerini barış sevgi ve sonsuz mutluluk adına açsın