TRAKYALILAR IÇIN BIR KITAPTA DÖRT KONU

Yalçin Toker’i basindan ve kitaplarindan tanirim. Gözcü gazetesinde arastirma yazilari çikmaktadir. Bu yazilarinin bir kismini “COÄzRAFYADA TARIH IZLERI” adini tasiyan kitabinda toplamistir. Kendisi ayni zamanda yayinevi sahibi oldugu için kitabi onun kitapevinden temin ettim.

Yalçin Toker usta bir kalem sahibi. Yazilari, arastirmalari ilgiyle okunacak türden. Bu kitabinda Trakyalilari yakindan ilgilendiren “DEMIRKÖY, PINARHISAR, Edirne ve Uzunköprü”üzerine yazilari bulunmaktadir. Burada yasayanlar, yöreye hizmet edenler, ilginç yerler ve olaylar anlatilmaktadir. Örnegin, Pinarhisar’a damgasini vurmus olan, 70 yildan beri de adi söylenen ARAP KAYMAKAM, Demirköy’de adi bir mahallaye verilmis olan, Atatürk’ün NUTKU’nda “Yigit Bir Arkadasimiz” dedigi milli mücadele kahramani  KÖPRÜLÜ HAMDI BEY, Balkan Savasi’nda Edirne’yi Bulgarlar’a karsi yigitçe savunmus ve tarihe EDIRNE MÜDAFII SÜKRÜ PASA olarak geçmis bulunan tarihimize hizmet eden kisiler anlatilmaktadir.

Köprülü Hamdi Bey ile Sadullah Kologlu Balkan Savasi sonrasi ve Birinci Dünya savasi yillarinda kaymakamdilar. Hamdi Bey Rumelili, Sadullah Kologlu ise Kuzey Afrika kökenli, Libya dogumludur. Bu iki yigit insan ülkenin en çalkantili oldugu savas yillarinda idarecilik yapmislardir. O yillarda Trakya’da Rum ve Bulgar Çeteler kol gezmekte, asayis sorunu bugünkü gibi gündeme oturmus bulunmaktadir.

Hemdi Bey, Demirköy’de çok kalmamistir. Ancak kaldigi sürede hem çetelerle mücadele etmis, hem de Demirköy’de önemli hizmetler yapmis, yollar insa etmistir. Kendisi meslek itibariyle güvenlikçidir. O zamanlar Demirköy ve Pinarhisar Ilçeleri Edirne’ye baglidirlar. Edirne Valisi Haci Adil Bey’in 1915 yilinda Demirköy’ü ziyareti sirasinda Istranca Daglarinin Karaman Bayiri denilen yerde çocugunun çeteler tarafindan vurulmasi üzerine Hamdi Bey Malkara ve ordan da Ege Bölgesinde halki muhtemel Yunan saldirisina karsi örgütlemek üzere Edremit Kaymakamligina atanmistir. Iste bu siralarda Köprülü Hamdi Bey, Gelibolu’nun Akbas denilen yerinde Osmanli ordusundan alinip Ingilizler tarafindan depolanmis olan yeri basarak burada korunan 2.000 sandik cephaneyi Anadolu’ya kaçirmistir. O sira depoyu 200 kadar Ingiliz, Fransiz askeri koruyordu. Hamdi Bey bu yurtseverligi ile de kalmamis Edremit ve Biga yörelerinde yurtseverleri örgütleyerek Yunanlilarla isbirligi içersine girmis ve isyan etmis olan Ahmet Anzavur’a karsi mücadele etmistir. Ancak bu onun hayatina mal olmustur. Isbirlikçilerin kurdugu pusuya düsen Köprülü Hamdi Bey öldürülerek sehit edilmis, cesedi de bir arabanin arkasina baglanarak Biga sokaklarinda dolastirilmistir.

Arap Kaymakam Sadullah Kologlu da ilginç bir yöneticidir. Vize, Saray ve Anadolu’daki kaymakamliklari sirasinda hep tembellikle mücadele etmis, okullar yaptirmis, insanlari kahvehanelerden kaldirarak çalismaya göndermistir. Yunan isgali sirasinda Saray Kaymakami iken bir isbirlikçinin ihbari üzerine yakalanip hapse atilmistir. Fakat kendisine sadik bir Bulgar onu kadin kiyafetine sokarak Sadullah Bey’i hapishaneden kaçirmis, böylece canini kurtarmistir.

Tarihçi Orhan Kologlu, Spor yazari ve yorumcusu Dogan Kologlu Kaymakam Sadullah Kologlu’nun ogullaridir. Sadullah Bey daha sonraki yillarda Libya’nin istegi, Türk Hükümetinin izniyle Bingazi’ye Basbakan olmustur. Bizim “Efsaneden Gerçege Kirklareli” kitabimizdan da alintilar yaparak bunlari anlatan Yalçin Toker, kitabinda Edirne MÜdafii Sükrü Pasa’ya ve Uzunköprü’ye de yer vermistir. Bu konularin disinda daha baska tarihi olaylar dile getirilmistir. Tarih ve genel bilgi dagircigini zenginlestirmek isteyenlere bu kitabi tavsiye ederim.

                                   nazifkaracam@gazetetrakya.com

 

Yorum Yazın

Bu Habere Henüz Yorum Yapılmadı. İlk Sen Ol